Μια μεγάλη προσφορά !!! Η συλλεκτική φωτογραφική έκδοση : “1941-2021 : 80 Χρόνια από την Μάχη των Οχυρών” και δώρο ένα από τα βιβλία μας “Μακεδονικές Θερμοπύλες” ή “Η εποποιία του Ρούπελ & τα οχυρά της Γραμμής Μεταξά”. Εορταστική Προσφορά : 35 ευρώ.
ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ ON LINE ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
09:00 – 13:00
ΤΗΛΕΦΩΝΟ
+30 2321095100
ΞΕΝΑΓΗΣΕΙΣ
ΚΑΘΕ 45′
Είπα Ρούπελ και τ’ όνομα αυτό αντηχεί σα χτύπος μεταλλικού δίσκου. Στα ίδια τα παλιά της κλώνια έχει η ελληνική παλικαριά πάλι ανθίσει (Χρήστος Ζαλοκώστας – 1944)
Το θρυλικό οχυρό του Ρούπελ, συνώνυμο του ηρωισμού, της αυτοθυσίας και της αντίστασης κατά του ναζισμού, στέκει περήφανο στην είσοδο της ομώνυμης Στενωπού στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, που τόσο αποτελεσματικά υπερασπίστηκε κατά τον Β’ Π.Π. κερδίζοντας τον θαυμασμό του αντιπάλου και των Συμμάχων .
Σήμερα το Ρούπελ αποτελεί ζωντανό μνημείο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας και διαχρονικό σύμβολο πανανθρώπινων αξιών. Ελάτε στο Ρούπελ και αφουγκραστείτε νοερά τους χτύπους της καρδιάς των υπερασπιστών του, περπατώντας στις “μπαρουτιασμένες” πλαγιές και στις υπόγειες δαιδαλώδεις στοές του.
ΗΡΩΟ
Στο επιβλητικό μνημείο, αναγράφονται τα ονόματα των ηρώων-νεκρών που έπεσαν στις εχθροπραξίες του 1941.
ΣΤΟΑ
Εκθέματα και διοράματα εποχής -στο εσωτερικό της επισκέψιμης κεντρικής στοάς- σας μεταφέρουν πίσω στο χρόνο.
ΜΟΥΣΕΙΟ
Εκτίθενται οπλισμός, στολές, σημαίες, χάρτες του Β` Π.Π., παράσημα, μετάλλια κ.α. καθώς και ένα εντυπωσιακό διόραμα τομής ενός οχυρού.
ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ
12/02/2020ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑΥπάρχουν πολλά μέρη στην Ελλάδα όπου η ιστορία και το φυσικό περιβάλλον συνυπάρχουν αρμονικά, και σε ορισμένες περιπτώσεις αλληλοσυμπληρώνονται. Υπάρχουν όμως λίγα μέρη όπου η ανδρεία, η αυτοθυσία και η υπέρτατη αγάπη προς την πατρίδα έχουν αφήσει το δικό τους ξεχωριστό αποτύπωμα πάνω στο τοπίο.
Ένα τέτοιο μέρος είναι και το Οχυρό Ρούπελ.
Εκεί όπου σε υψόμετρο 1.339μ. το ανθρώπινο βλέμμα ατενίζει ανεμπόδιστα το μεγαλύτερο μέρος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, κατά μήκος του όρους Άγκιστρο, κοντά στον ποταμό Στρυμόνα. Εκεί όπου όλα είναι καθάρια, διαυγή, λουσμένα από το πρωινό φως του ήλιου, όπως καθάριος ήταν και ο αγώνας των υπερασπιστών του.
Επισκεπτόμενος το Ρούπελ δεν γνωρίζει κανείς μόνο μια μεγάλη στιγμή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, αλλά έχει και τη δυνατότητα να θαυμάσει από κοντά τα έργα των ανθρώπων που καθόρισαν την ιστορική πραγματικότητα, τους αγώνες που έδωσαν μικροί και μεγάλοι στρατιώτες, επώνυμοι και ανώνυμοι αξιωματικοί προκειμένου να κρατήσουν ζωντανές υψηλές αξίες και ιδανικά, πάνω απ’ όλα όμως για να διαφυλάξουν την ελευθερία της πατρίδας.
Ένα ζωντανό μουσείο στρατιωτικής ιστορίας πάνω στο βουνό
Η πρόσβαση στο οχυρό είναι εύκολη και γρήγορη από τον μεγάλο αυτοκινητόδρομο, τμήμα της Εγνατίας (κάθετος άξονας Α25) που οδηγεί στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα και στο τελωνείο του Προμαχώνα. Η είσοδος στο οχυρό είναι ελεύθερη, ωστόσο παραμένει πάντα μια στρατιωτική περιοχή που φυλάσσεται, γι’ αυτό και οι επισκέπτες πρέπει να παραδώσουν την ταυτότητά τους στην είσοδο και να την πάρουν πίσω κατά την αναχώρησή τους από το στρατιωτικό συγκρότημα. Στο τέλος της διαδρομής υπάρχει οργανωμένος χώρος στάθμευσης για αυτοκίνητα και λεωφορεία.
Καθώς ο επισκέπτης ανεβαίνει το λόφο του οχυρού Ρούπελ δεν μπορεί να μείνει αδιάφορος μπροστά στο μεγαλείο της φύσης. Το φθινόπωρο και το χειμώνα η πρωινή πάχνη σχηματίζει ένα πυκνό σύννεφο που μπορεί να εμποδίζει την ορατότητα στις γύρω περιοχές, την ίδια στιγμή όμως δίνει τη μοναδική αίσθηση ότι βρίσκεται πάνω από τα σύννεφα!
Η ευγένεια, η φιλική διάθεση, το ζεστό χαμόγελο των στρατιωτών που υποδέχονται τους επισκέπτες στο στρατιωτικό συγκρότημα του οχυρού προδιαθέτουν για μια πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία. Την ίδια στιγμή, το τυπικό πρωτόκολλο που ακολουθείται από το στρατιωτικό προσωπικό προϊδεάζει όλους ότι βρίσκονται σε έναν χώρο ιερό, γεμάτο συμβολισμούς και μηνύματα.
Ένας καφές στο κυλικείο των οχυρών και μια μικρή ανάπαυλα πριν από την ξενάγηση προετοιμάζει τον επισκέπτη να γίνει κοινωνός όλων εκείνων των μεγάλων και σημαντικών που διαδραματίστηκαν πάνω και κάτω από τις πλαγιές των βουνών που φιλοξενούν το οχυρό.
Οι ξεναγήσεις γίνονται καθημερινά τις ώρες λειτουργίας του συγκροτήματος, από τις 09:00 έως τις 13:00. Ξεκινά από το λόφο του Προφήτη Ηλία με το λιτό μαρμάρινο ηρώο πεσόντων και το γυάλινο παρατηρητήριο προς τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, συνεχίζεται στην κεντρική στοά, που κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στέγαζε το Σταθμό Διοικήσεως του συγκροτήματος και καταλήγει στο στρατιωτικό μουσείο.
Η περιήγηση στη στοά του οχυρού –πραγματικά συγκινητική, καθηλωτική– αποτελεί άριστο δείγμα μηχανικής, άρτιας οργάνωσης, εφευρετικότητας, προνοητικότητας και κυρίως πίστης για την επιβίωση και την υπεράσπιση της πατρίδας κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες, πολιτικές, κυρίως οικονομικές αλλά και κοινωνικές.
Η αξίωση του αντισυνταγματάρχη Δουράτσου στους Γερμανούς κατακτητές
Η 10η Απριλίου 1941, μια ημερομηνία καθοριστική όχι μόνο για τη μοίρα των οχυρών αλλά και της Ελλάδας, αποτυπώνεται φωτογραφικά και δεσπόζει στην είσοδο της κεντρικής στοάς όπου ξεκινάει και καταλήγει η ξενάγηση. Είναι η μέρα της παράδοσης των οχυρών από τον διοικητή τους, αντισυνταγματάρχη Γεώργιο Δουράτσο στους Γερμανούς κατακτητές, αξιώνοντας ταυτόχρονα: «κανείς Γερμανός να μην ανέβει στο οχυρό έως ότου και οι τελευταίοι αποχωρήσουν». Όπως και συνέβη…
Ο Γερμανός συνταγματάρχης που παρέλαβε το οχυρό συνεχάρη τον διοικητή εκφράζοντας το θαυμασμό και την εκτίμησή του για την αντίσταση και τον ηρωισμό των Ελλήνων στρατιωτών.
Τόνισε, μάλιστα, ότι για τους Γερμανούς αποτελούσε τιμή και υπερηφάνεια ότι είχαν ως αντίπαλο έναν τόσον ηρωικό στρατό. Έξω από το οχυρό ήταν παραταγμένο γερμανικό τμήμα που απέδωσε τιμές. Στη συνέχεια, αξιωματικοί και στρατιώτες αναχώρησαν πεζοί για το Σιδηρόκαστρο και τις Σέρρες.
«Τα οχυρά δεν παραδίδονται αλλά καταλαμβάνονται»
Τα ιστορικά λόγια του αντισυνταγματάρχη Δουράτσου «τα οχυρά δεν παραδίδονται αλλά καταλαμβάνονται», βρίσκονται στην είσοδο της στοάς αποδίδοντας το μέγεθος του ηρωισμού των Ελλήνων στρατιωτών. Είχαν προηγηθεί για μέρες σφοδροί βομβαρδισμοί από την πλευρά των Γερμανών, που όμως δεν είχαν κάμψει το ηθικό των υπερασπιστών των οχυρών.
Να σημειωθεί πως στο Ρούπελ υπήρχαν μόνο 27 αξιωματικοί και 950 οπλίτες. Γύρω από το οχυρό υπήρχαν μόλις οκτώ πυροβόλα, μοιρασμένα στις πυροβολαρχίες του λοχαγού Κοζώνη και του ήρωα υπολοχαγού Κυριακίδη, σε καλά κρυμμένες τοποθεσίες. Οι γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις ήταν πάνοπλες, με εξοπλισμό που υπερτερούσε όχι μόνο αριθμητικά αλλά και τεχνολογικά έναντι των Ελλήνων.
Σε 14 νεκρούς και 38 τραυματίες ανήλθε ο αριθμός των απωλειών του οχυρού Ρούπελ στις συνολικά τέσσερεις μέρες που διήρκεσαν οι βομβαρδισμοί των γερμανικών στρατευμάτων. Τα οχυρά δεν καταλήφθηκαν ποτέ χάρη στον ηρωισμό των Ελλήνων υπερασπιστών που μέχρι την τελευταία στιγμή πολεμούσαν με αυτοθυσία.
Παραδόθηκαν όταν η διοίκηση των οχυρών είχε πληροφορήθηκε τη συνθηκολόγηση της Ελλάδας με τους Γερμανούς.
Τα λιγοστά αντικείμενα των στρατιωτών και μια ελληνική σημαία με το βασιλικό στέμμα, που φυλάσσονται στην είσοδο της στοάς του οχυρού διοίκησης, δίνουν μικρά μόνο ψήγματα των μεγάλων αλλά δύσκολων στιγμών που έζησαν στην καθημερινότητά τους οι Έλληνες στρατιώτες, υπερασπιζόμενοι το οχυρό και την πατρίδα.
Η αυτοθυσία του λοχαγού Κυριακίδη
Από τις πιο σημαντικές στιγμές της ξενάγησης είναι η επίσκεψη στο στρατιωτικό μουσείο των οχυρών. Στο εσωτερικό του εκτίθενται στολές, σημαίες, οπλισμός του ελληνικού και γερμανικού στρατού κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καθώς και ένα από τα δύο αντιαρματικά πυροβόλα που διέθετε η φρουρά του οχυρού το 1941.
Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στα εκθέματα κατέχουν τα προσωπικά αντικείμενα του λοχαγού Αλέξανδρου Κυριακίδη και των στρατιωτών του, όπως βρέθηκαν μέσα στο όρυγμα μαζί με τα οστά τους το 2001, εξήντα χρόνια μετά τον ηρωικό θάνατό τους και την αυτοθυσία τους το 1941.
Ο λοχαγός Κυριακίδης αρνήθηκε να κάνει παύση των βολών του πυροβολικού του κι έτσι έγινε στόχος των γερμανικών στούκας. Μαζί με τους στρατιώτες του βρήκαν τραγικό θάνατο στη θέση όπου βρισκόταν το καταφύγιο της πυροβολαρχίας.
Το οχυρό Ρούπελ δεν κατελήφθη ποτέ εξαιτίας της απαράμιλλης αντίστασης των μαχητών και της ανθεκτικής κατασκευής του. Όλα αυτά τα χρόνια παραμένει εκεί, αγέρωχο πάνω στο βουνό, και σαν να έχει κι αυτό ψυχή, δίνει τη δική του μαρτυρία για τον άνισο αλλά τιμημένο αγώνα των Ελλήνων στρατιωτών και της άμυνάς τους για την υπεράσπιση και την ελευθερία της πατρίδας. Μόνο στο Ρούπελ ο επισκέπτης αφουγκράζεται νοερά τους χτύπους της καρδιάς των υπερασπιστών του, περπατώντας στις «μπαρουτιασμένες» πλαγιές και στις δαιδαλώδεις υπόγειες στοές του.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Βασίλης Λωλίδης. [...]
05/11/2019ΔΙΑΦΟΡΑΓια μία ακόμη χρονιά ο ιστορικός τουρισμός στην θρυλική «Γραμμή Μεταξά» στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, θα προβληθεί και θα προωθηθεί στην κορυφαία έκθεση τουρισμού «Philoxenia» (8-10/11/2019) της Θεσσαλονίκης, μέσα από το περίπτερο τoυ Γραφείου Εναλλακτικού Τουρισμού Agkistro Action της Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση.
Τα τελευταία χρόνια, και ακολουθώντας πετυχημένα παραδείγματα στο εξωτερικό, η Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση έχει θέσει ως προτεραιότητα τη διάσωση και ανάδειξη παροπλισμένων και εγκαταλελειμμένων οχυρώσεων του Β΄ Π.Π. («Γραμμή Μεταξά»), με στόχο τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, αλλά και την προώθηση του ιστορικού τουρισμού ή τουρισμού μνήμης ως ένα νέο είδος θεματικού τουρισμού που ήδη στην Ευρώπη βρίσκεται σε άνοδο.
Μέσω του «Metaxas Line Tour» η Agkistro Action, είναι σήμερα το πρώτο Γραφείο Εναλλακτικού Τουρισμού στην Ελλάδα, που πραγματοποιεί οργανωμένες – βιωματικές περιηγήσεις στο πεδίο μάχης του θρυλικού Ρούπελ και σε υπόγειες στοές οχυρών της φημισμένης «Γραμμής Μεταξά» στους νομούς Σέρρες και Δράμα.
Στην Agkistro Action πιστεύουμε πως οι νεκροί του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου άφησαν πίσω τους μια κληρονομιά. Τη MNHMH. Δεν είναι μόνο το όνομά τους στη μαρμάρινη πλάκα κάποιου μνημείου και μια ξεθωριασμένη φωτογραφία. Είναι και οι ιστορίες τους, που δεν πρέπει να ξεχαστούν για να μην ξαναζήσει η ανθρωπότητα τη φρίκη του πολέμου.
Η ομάδα της Agkistro Action (ερευνητές, ιστορικοί κ.ά.) βοηθούν τους επισκέπτες να αποκρυπτογραφήσουν γνωστές και άγνωστες λεπτομέρειες όχι μόνο για τη «Μάχη των Οχυρών» (6-10/4/1941) και την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου που ακολούθησε, αλλά και για το μεγάλο τεχνικό έργο της οχύρωσης των βόρειων συνόρων της χώρας, που θεωρείται το μεγαλύτερο κατασκευαστικό έργο στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα.
Να σημειωθεί πως το «Metaxas Line Tour» -η καινοτόμα δράση της Agkistro Action- έλαβε πρόσφατα Βραβείο Αριστείας στην κατηγορία : «Βέλτιστες πρακτικές, Προστασία περιβάλλοντος, αειφορία και βιώσιμη ανάπτυξη», από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης.
Κατά τη φετινή «Philoxenia» ιδιαίτερη αναφορά θα υπάρχει στα φημισμένα οχυρά της Δράμας, με κορυφαίο αυτό του Λίσσε, που κατά τον Β’ Π.Π. αγωνίστηκαν με ηρωισμό και αυτοθυσία κατά των εισβολέων. Στο πλαίσιο αυτό, η Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση συνεργάζεται με τον δήμο Κάτω Νευροκοπίου.
Θα μας βρείτε στο περίπτερο 13 και στο σταντ 17. Σας περιμένουμε.
Ωράριο λειτουργίας :
Παρασκευή: 11:00-20:00 Μόνο για εμπορικούς επισκέπτες
Σάββατο: 10:00-20:00 Για εμπορικούς επισκέπτες & κοινό
Κυριακή: 10:00-19:00 Για εμπορικούς επισκέπτες & κοινό [...]
02/06/2019ΒΙΒΛΙΑ / ΔΙΑΦΟΡΑΕκείνοι οι Έλληνες που από τη μοίρα τους έλαχε να υπερασπιστούν τις «Μακεδονικές Θερμοπύλες» τον Απρίλιο του 1941 στο Ρούπελ και στα υπόλοιπα οχυρά της Γραμμής Μεταξά μετριούνταν στα δάχτυλα του ενός χεριού.
Ήταν όμως αυτοί που δεν δίστασαν να πουν στους Γερμανούς: «Τα οχυρά δεν παραδίνονται. Καταλαμβάνονται». Αυτή ήταν η απάντηση που έδωσε ο αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Δουράτσος, διοικητής του οχυρού Ρούπελ, όταν οι αντίπαλοι του ζήτησαν να εγκαταλείψει τον αγώνα. Ήταν, κυριολεκτικά, ένα νέο «μολών λαβέ».
Ταμπουρωμένοι μέσα στο Ρούπελ, δίπλα στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, οι Έλληνες μαχητές είχαν να παλέψουν με μια στρατιά Ναζιστών πολλαπλάσια, πολλαπλώς υπέρτερη – και όχι μόνο σε μέγεθος: Οι Γερμανοί στρατιώτες ήταν σχεδόν τρεις φορές περισσότεροι από τους Έλληνες. Είχαν απείρως περισσότερα και καλύτερα όπλα. Ήταν επίλεκτοι, μάλιστα ένα χρόνο πριν είχαν αλώσει την περίφημη Γραμμή Μαζινό στη Γαλλία, η οποία θεωρούνταν απόρθητη. Μαζί τους είχαν ειδικές δυνάμεις, άρματα αλλά και τα δολοφονικά βομβαρδιστικά της Λουφτβάφε. Ήταν αποφασισμένοι, πωρωμένοι να νικήσουν πάση θυσία -εξάλλου ο Αδόλφος Χίτλερ δεν θα συγχωρούσε την αποτυχία. Η στρατιά που έστειλε στην Ελλάδα είχε μία και μόνη αποστολή, να συντρίψει κάθε αντίσταση και να καταλάβει τη χώρα.
Το σφυροκόπημα των οχυρών στη Γραμμή Μεταξά από τους Γερμανούς ήταν ανελέητο. Η επίθεση γινόταν ταυτόχρονα από κάθε πλευρά, από γη και από αέρα, με πεζοπόρα και μηχανοκίνητα τάγματα, με όλα τα μέσα. Κι όμως, ύστερα από τέσσερις ημέρες λυσσαλέας επίθεσης, το Ρούπελ δεν είχε κατακτηθεί. Αντιθέτως, εκείνοι που μετρούσαν βαρύτατες απώλειες ήταν οι Γερμανοί. Προς στιγμήν φάνηκε ότι οι Έλληνες θα κατάφερναν το ακατόρθωτο παρόλο που, για άλλη μια φορά στην ιστορία του έθνους, έδιναν την άνιση μάχη του Δαυίδ εναντίον του Γολιάθ. Ακόμη κι όταν μαθεύτηκε ότι η Θεσσαλονίκη είχε πέσει στα χέρια των Γερμανών, μέσα στο Ρούπελ όλοι ήθελαν να συνεχίσουν την υπεράσπιση του οχυρού μέχρι τελευταίας ρανίδας. Αξιωματικοί και οπλίτες ήταν αποφασισμένοι να πέσουν μέχρις ενός. Παρόλο που ο διοικητής συμφωνούσε με την ψυχή και την καρδιά του, με την ψυχρή λογική έκρινε ότι η θυσία θα ήταν μάταιη. Οι Έλληνες στρατιώτες αποχώρησαν και οι Γερμανοί τούς απέδωσαν τιμές, αναγνωρίζοντας το μεγαλείο του θάρρους και της φιλοπατρίας που τους έσπρωχνε μέχρι την έσχατη θυσία. Και έτσι, το Ρούπελ δεν έπεσε ποτέ. Νικήθηκε επειδή νικήθηκε η Ελλάδα, οι υπερασπιστές του οχυρού όμως έφυγαν από τη μάχη ανίκητοι. Για πάντα.
Εκ των υστέρων αποδείχθηκε ότι η Μάχη των Οχυρών, σε συνδυασμό με τη Μάχη της Κρήτης, διατάραξε το σχεδιασμό του Χίτλερ. Η σθεναρή αντίσταση που συνάντησαν οι Γερμανοί στην Ελλάδα, εκτός από απροσδόκητη, αποδείχθηκε και χρονοβόρα, σε μια κρίσιμη φάση του Β ́ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι ειδικοί θεωρούν πως ακριβώς εξαιτίας των ηρωικών Ελλήνων στις δύο ανυπότακτες άκρες της χώρας, δηλαδή τη Μακεδονία και την Κρήτη, καθυστέρησε το χτύπημα των Ναζί στη Ρωσία. Με τα γνωστά ολέθρια γι’ αυτούς αποτελέσματα.
Για πρώτη φορά εικονογραφημένη σε μορφή κόμικ, η ιστορία των ανίκητων ηρώων του Ρούπελ. Η αφήγηση με εικόνες και κείμενο είναι ίσως ο καλύτερος τρόπος για να γίνει ευρύτερα γνωστή η εποποιΐα του
Ρούπελ -και κυρίως να αγγίξει τις νεότερες γενιές. Να συγκινήσει αλλά και να εμπνεύσει τα παιδιά. Ωστόσο, η διερεύνηση και η διήγηση των ηρωικών πράξεων δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένο ακροατήριο.
Εντάσσονται στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, την ανάδειξη των γεγονότων εκείνων που σημάδεψαν και καθόρισαν την πορεία του έθνους. Γι’ αυτό και η δημιουργία του κόμικ «Ρούπελ 1941» δεν βασίστηκε μόνο σε στοιχεία που ήταν ήδη γνωστά. Αντιθέτως, δημοσιεύονται για πρώτη φορά κάποιες έως τώρα άγνωστες και δραματικές πτυχές της ιστορίας. Μία από αυτές αφορά στην εμπλοκή της βρετανικής πολεμικής αεροπορίας, της RAF στη Μάχη των Οχυρών, με πρωταγωνιστή τον περιβόητο πιλότο-εξολοθρευτή των Ναζί, Μάρμαντιουκ Πατλ. Μια άλλη όψη που φωτίζει το κόμικ είναι οι εκτός υπόγειων οχυρών μάχες, στο Δυτικό Μπέλλες και στη θέση Ομορφοπλαγιά. Στο πολυβολείο Π8 του ήρωα λοχία Δημήτριου Ίτσιου, που ο αντίπαλός του υποκλίθηκε στο απίστευτο σθένος και την αυταπάρνησή του.
Επίσης, το κόμικ αποκαλύπτει για πρώτη φορά τη μοναδική παρουσία γυναίκας στις πολεμικές επιχειρήσεις γύρω από τη Γραμμή Μεταξά.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι για τη δημιουργία του κόμικ συνδυάστηκαν δύο αφηγηματικές γραμμές: Η επίσημη εξιστόρηση των γεγονότων και η άλλη των ανεπίσημων, των ανθρώπινων ιστοριών που συνέβαιναν στο ατομικό επίπεδο των Ελλήνων μαχητών. Ο ρεαλισμός και η παραστατικότητα αποτελούν κύρια προτεραιότητα, καθώς το κόμικ γεννήθηκε μέσα από την ίδια ανάγκη και εντάσσεται στο ίδιο γενικότερο εγχείρημα της αναβίωσης, όπως αυτή παρουσιάζεται στο, καθιερωμένο πλέον, φεστιβάλ ιστορικής αναπαράστασης μαχών του Β ́ Παγκοσμίου Πολέμου με τίτλο «ΡΟΥΠΕΛ 1941 – Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ». Το οποίο διοργανώνεται κάθε χρόνο στο οχυρό Ρούπελ στις Σέρρες.
Την ευθύνη της έκδοσης του κόμικ «Ρούπελ 1941» φέρει η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.) «Άγκιστρο Δράση», που τα τελευταία χρόνια προωθεί δράσεις και πρωτοβουλίες που στοχεύουν στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, καθώς και στη διάσωση και ανάδειξη των εγκαταλελειμμένων οχυρώσεων της «Γραμμής Μεταξά» στις Σέρρες.
Εικονογράφηση : Σπύρος Ζαχαρόπουλος.
Η Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση, σας προσφέρει το πρώτο κόμικ για το θρυλικό Ρούπελ στην τιμή των 10 € και δώρο δύο ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΑ μαγνητάκια ψυγείου, με θέμα το απόρθητο Οχυρό Ρούπελ (Ανχης Γεώργιος Δουράτσος & Στρατιώτης Ρούπελ 1940-1941 ).
Κόστος : 10 €
Έξοδα αποστολής και αντικαταβολής 7€
Σύνολο 17 € (για όλη την Ελλάδα.)
Περιλαμβάνεται ΦΠΑ
Πληροφορίες στο τηλέφωνο : 6980138846
ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ [...]
14/04/2019ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣΕίναι πάντα δύσκολο να δώσει κανείς με λόγια εκείνο που νιώθει στην καρδιά του κι είναι χίλιες φορές πιο δύσκολο όταν αυτό που νιώθει είναι τόσο μεγάλο και τόσο δυνατό, που τα λόγια δεν το χωρούν. Είμαστε εδώ, στην πλατεία της χάλκινης σιωπής και μια ανατριχίλα δονεί τις καρδιές μας. Και πάει η σκέψη 78 χρόνια πίσω σε μια όμορφη μέρα του Απρίλη. Εκεί, μια άνοιξη που έβγαζε η γης χορτάρι, κάποιοι επέλεξαν να πολεμήσουν. Για δες καιρό που διάλεξε…
Απρίλιος 1941. Εβδομήντα οχτώ χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από κείνη τη μέρα που γράφτηκε μια από τις πιο ένδοξες σελίδες της ελληνικής ιστορίας. Κι εμείς προσπαθούμε κάθε χρόνο αυτή τη μέρα, με τα φτωχά και χιλιοειπωμένα λόγια μας να μιλήσουμε, να θυμηθούμε, να νιώσουμε. Να αραδιάσουμε ονόματα, χρονολογίες. Να αναφέρουμε βουνά και τόπους ή να ζητήσουμε τη βοήθεια των αριθμών. Ν’ αποτίσουμε φόρο τιμής, ν’ αναλύσουμε αιτίες, καταστάσεις, δεδομένα. Τόσοι εμείς, τόσοι οι εχθροί, τόσα τα δικά μας τουφέκια, τόσα τα δικά τους, τα τανκς, τα κανόνια, τα βομβαρδιστικά. Μα οι μεγαλειώδεις εκείνες στιγμές δεν είναι μονάχα αριθμοί. Ίσα- ίσα. Αν κάτι εξευτελίστηκε, καταφρονέθηκε και περιγελάστηκε πιο πολύ είναι οι αριθμοί και η λογική τους. Δεν ήταν οι αριθμοί που ξεσήκωσαν το λαό μας, που σύντριψαν τη φωτιά και το ατσάλι. Κάτι άλλο ήταν. Ήταν αυτό που λέμε ψυχή.
Ας μεταφερθούμε λοιπόν νοερά σ’ εκείνες τις ώρες που στην Ευρώπη απλωνόταν η καταχνιά. Εκείνες τις μέρες που ολόκληρη η Ευρώπη κείτονταν στον τάφο. Ήταν εδώ που οι αριθμοί τσαλαπατήθηκαν για πρώτη φορά. Έθνη πανένδοξα με πλούτη κι εκατομμύρια μαχητές συντρίφτηκαν μέσα σε λίγες μέρες υποτασσόμενοι στο ναζιστικό καθεστώς του Χίτλερ και των συμμάχων του.
Από τον Ατλαντικό μέχρι τη γαλανή Μεσόγειο, αίμα φρίκη και θάνατος.
Τα πανίσχυρα σιδερόφρακτα κτήνη που είχαν κάνει σημαία τους το φόνο, είχαν ρίξει λάσπη και ντροπή στο πρόσωπο του 20ου αιώνα. Στο πρόσωπο του πολιτισμού.
Εκείνες τις ίδιες ώρες λες και μέσα στο μεθύσι του φόνου την είχαν ξεχάσει, απόμεινε μια άκρια γης που δεν είχε ακόμη προσκυνήσει. Μια άκρη ασήμαντης και φτωχικής γης που την κατοικούσαν μια χούφτα άνθρωποι, δεν είχε σκύψει ακόμη το κεφάλι.
Τα σύννεφα του πολέμου όμως είχαν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους πάνω από τον καταγάλανο ελληνικό ουρανό και τον Οκτώβρη του 1940 η Ιταλία επιτίθεται στην Ελλάδα. Η Ελλάδα, αντιστέκεται και καταφέρει θανάσιμο χτύπημα στους συμμάχους των Γερμανών. Δυστυχώς όμως μετά την ντροπιαστική ήττα του Μουσολίνι, ο αγαστός σύμμαχος αναλαμβάνει να υποτάξει τη μικρή Ελλάδα.
6 Απριλίου 1941. Οι Γερμανοί εισβάλλουν. Ο τελειότερος στρατός εκείνης της εποχής ξεκινά την επίθεση από τα βόρεια σύνορά μας. Η Ευρώπη κρατούσε την αναπνοή της. Πώς θα μπορούσε η μικρή Ελλάδα να κρατήσει τις πολυπληθείς μεραρχίες, εξοπλισμένες με την τελευταία λέξη της πολεμικής τέχνης; Δε γνώριζαν όμως φαίνεται ότι η ύλη είναι ανίσχυρη μπροστά στο πνεύμα. Ότι η μεγαλοσύνη στα Έθνη δεν μετριέται με το στρέμμα, αλλά με της καρδιάς το πύρωμα και με το αίμα.
Τις τραγικές εκείνες ώρες, ο Έλληνας καλείται για μια ακόμη φορά να υπερασπιστεί με κάθε τίμημα τα ιδανικά της φυλής του. Καλείται να αποδείξει πως είναι άξιος συνεχιστής όλων εκείνων που πριν απ’ αυτόν απέδειξαν το μεγαλείο της αθάνατης ελληνικής ψυχής. Η Ελλάδα με τη σθεναρή, μα και συγκινητική αντίσταση που πρόταξε απέναντι στον εχθρό, ξάφνιασε τη μουδιασμένη ανθρωπότητα που παρακολουθούσε ανήμπορη ν’ αντιδράσει την επέλαση του ιταλογερμανικού άξονα, την επέλαση του απόλυτου τρόμου. Ανέλαβε, η μικρή Ελλάδα να δείξει το δρόμο της τιμής.
Και οι Γερμανοί επιτίθενται από το Βορρά. Από τα δικά μας σύνορα. Κι εδώ γράφεται με αίμα, αδάμαστων παλικαριών η ιστορία του τόπου μας. Τα γερμανικά πυροβόλα και πολυβόλα, με τη βοήθεια των γερμανικών αεροπλάνων, σκορπούν το θάνατο στην Όμορφη πλαγιά. Οι Έλληνες, υπερασπίζονται τις θέσεις τους με νύχια και με δόντια. Αμύνονται μέχρις εσχάτων, χωρίς την παραμικρή ιδέα υποχώρησης…
Ο ανοιξιάτικος ήλιος εκείνου του αλησμόνητου πρωινού δεν χρύσιζε σαν άλλοτε τις παρυφές των βουνών μας. Τις έβαψε με πορφύρα. Φιλότιμο, λεβεντιά, μνήμες, περηφάνια, συναίσθηση του χρέους, όπλισαν τους Έλληνες υπερασπιστές. Ο καθένας μα και όλοι μαζί, ένοιωθαν, συνειδητοποιούσαν, πως η μεγάλη ώρα στο ρολόι της ελληνικής ιστορίας είχε σημάνει και πάλι και τους καλούσε να δώσουν τον αγώνα υπέρ βωμών και εστιών, πιστοί τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι.
Εκεί πάνω σ’ αυτές τις ασυμφιλίωτες με τη φύση απάτητες κορυφές του Μπέλλες, προβάλλει αδάμαστη η ψυχή του έθνους. Εκεί πάνω, στης ιστορίας το αγνάντεμα, γίνεται ο θάνατος σπόρος ζωής και λευτεριάς. Τα πανανθρώπινα ιδανικά της ελευθερίας και του καθήκοντος προβάλλουν και φωτίζουν ολάκερη την ανθρωπότητα. Αυτοί οι λιγοστοί και ατρόμητοι ήρωες γράφουν τη δική τους ιστορία, μια ιστορία γραμμένη και ποτισμένη με αίμα αθώων και αγνών ψυχών.
Με τις πρώτες ακτίνες του ήλιου, τα ελληνικά πολυβολεία Π.3, Π4, Π.5 και Π.9, σταδιακά, σιγούν… Ακολουθεί το Π.6 που, κυκλωμένο από τον εχθρό, έπειτα από σθεναρή αντίσταση, καταλαμβάνεται στη 1.00 το μεσημέρι… Πρώτοι νεκροί οι Αργυρίου Αργύριος, Χουρσουτίδης Παναγιώτης. Τα πολυβολεία Π.7 και Π.8, όμως, συνεχίζουν να μάχονται. Μέσα, σ’ αυτό, όπως και στ’ άλλα, βρίσκονται Έλληνες, που δε διαπραγματεύονται ούτε μια σπιθαμή ελληνικής γης…
Γνωρίζουν πως δεν υπάρχει ελπίδα γι’ αυτούς. Αλλά, δεν τους νοιάζει: Στο Π7 πέφτει νεκρός ο Κορδένης Δημήτριος. Το πολυβολείο Π.8, έχει στη διάθεσή του 38.000 φυσίγγια, που οι υπερασπιστές του είναι διατεθειμένοι να τα ξοδέψουν όλα!
Στο Π8 βρίσκεται επικεφαλής ο έφεδρος Ανωπορογιώτης Λοχίας Ίτσιος με τον συγχωριανό μας Ιωάννη Κοζάρτση (102 ετών σήμερα!!) και τους Παπαβασιλείου Ευάγγελο και Τάσκα Μάρκο, αμφότεροι από την Κέλη Φλώρινας. Στην ψυχή τους, στέρεα ριζωμένο το Ανωπορογιώτικο φιλότιμο: να κρατήσουν όσο μπορούν περισσότερο, ώστε να συμπτυχθεί με ασφάλεια το κύριο σώμα του ελληνικού στρατού.
Σκληραίνει η γερμανική επίθεση, αλλά οι Έλληνες αμύνονται ως άλλοι Σπαρτιάτες υπερασπιζόμενοι τις δικές τους Θερμοπύλες. Κάποια στιγμή, τα πυρομαχικά τελειώνουν. Ακολουθεί παγερή σιωπή κι από τις δυο πλευρές. Ο Λοχίας με τους συντρόφους του, γνωρίζουν πως έπραξαν το καθήκον τους. Πολέμησαν για τις οικογένειές τους, για τις εστίες τους, για την πατρίδα. Ξέρουν πως πιθανότατα δεν θα ξαναδούν ποτέ τους δικούς τους ανθρώπους, δε θα ξαναπερπατήσουν στα καλντερίμια του αγαπημένου τους χωριού. Ανοίγουν με δυσκολία τη βαριά σιδερόπορτα του πολυβολείου τους και βγαίνουν στο σπαρμένο με νεκρούς ξέφωτο της Ομορφοπλαγιάς.
«Οι άνδρες, όσοι δεν εφονεύθησαν, συλλαμβάνονται αιχμάλωτοι και μαζί μ’ αυτούς κι ο Λοχίας Ίτσιος Δημήτριος, αρχηγός του Πολυβολείου Π.8. Το πυροβολείον τούτο, δια του φοβερού, πράγματι, πυρός, επέφερεν εις τους Γερμανούς τεραστίας φθοράς. Δι’ αυτό ο επικεφαλής αυτών Αξιωματικός, ζητάει να μάθει τον Αρχηγόν», μας πληροφορεί ο Συνταγματάρχης Γιακουμής στο πολεμικό του ημερολόγιο.
Αγέρωχος ο Λοχίας, παρουσιάζεται και αναφέρει: «’Ιτσιος Δημήτριος, Λοχίας πεζικού». Εκείνος τον συγχαίρει για τη γενναιότητά του και του κάνει νεύμα να τον ακολουθήσει. Ατάραχος κι ευθυτενής σαν κυπαρίσσι, ο Λοχίας, δεν λιποψυχά. Λεβέντης και αγέρωχος, ακολουθεί τον εχθρό. Δεν περιμένει πως η οργή του Γερμανού αξιωματικού για τις τρομερές απώλειες που υπέστη το σώμα του, θα ξεσπάσει επάνω του μ’ αυτόν τον τρόπο.
«Αυτό που βλέπεις, λοχία», λέει ο Γερμανός σε άπταιστα ελληνικά, δείχνοντας τη σωρεία πτωμάτων των Γερμανών στρατιωτών, «είναι έργο δικό σου». «Έπραξα το καθήκον μου», απαντά το περήφανο παλικάρι. Κι έλεγε την αλήθεια! «Η σειρά μου τώρα να πράξω κι εγώ το δικό μου καθήκον», απαντά ο Γερμανός και μπροστά στα έκπληκτα μάτια των Ελλήνων και Γερμανών στρατιωτών, βγάζει το πιστόλι του και στυλώνοντάς το στον κρόταφο του παλληκαριού τον εκτελεί εν ψυχρώ…..
Κι έλεγε ψέματα! Γιατί καθήκον του ήταν να τον αιχμαλωτίσει, όχι να τον δολοφονήσει. Όμως, δεν τόλμησε να κοιτάξει στα μάτια τον Έλληνα λεβέντη, γιατί ήξερε καλά πως στο βλέμμα του, θ’ αντίκριζε την περιφρόνηση και την αποστροφή για την μικρότητα της δολοφονικής πράξης του. Ήξερε καλά πως τη στιγμή εκείνη, διέπραττε ένα έγκλημα πολέμου, μια στυγνή κι αποτρόπαια δολοφονία, μπροστά στα απορημένα βλέμματα των δικών του στρατιωτών και στα γεμάτα πίκρα και αγανάκτηση βλέμματα των συμπολεμιστών του Ίτσιου.
Γιατί, ο Λοχίας τους, δεν έπεσε. Δολοφονήθηκε….. Έφυγε από τη ζωή άδικα, μια όμορφη Απριλιάτικη ημέρα στην καρδιά της άνοιξης… Το άλικο αγνό αίμα του ήρωα νοτίζει τα χώματα της αγαπημένης του γης.
Έφυγε νωρίς, μόλις στα 35 του χρόνια, αφήνοντας πίσω του την αγαπημένη του Άννα και δυο μικρά παιδιά, που μεγάλωσαν έχοντας άδεια τη θέση του πατέρα στη ζωή τους.Έφυγε μα δεν ξεχάστηκε ποτέ. Το όνομά του, άρρηκτα συνδεδεμένο με την Ιστορία του τόπου μας, γράφτηκε με χρυσά γράμματα μέσα στις καρδιές μας. Γιατί ο Ίτσιος, είναι ο δικός μας Ήρωας. Η περηφάνια για τη λεβεντιά και την αυτοθυσία του, δεν ανήκει μόνο στους απογόνους του, αλλά σε όλους τους Ανωπορογιώτες.
Δικαιολογημένα λοιπόν σήμερα μας διακατέχει όλους σ’ αυτήν την εσχατιά της ελληνικής γης μια ιερή συγκίνηση. Τιμούμε μια μεγάλη επέτειο, γιορτάζουμε ένα αθάνατο έπος, θαυμάζουμε το μεγαλούργημα της ελληνικής ψυχής. Και βαθιά μέσα μας ευγνωμονούμε όλους εκείνους που πρόσφεραν το ιερότερο δώρο του Θεού, τη ζωή τους, για τη δική μας λευτεριά.
Κυρίες και κύριοι, σήμερα που τα πάντα γύρω μας παρουσιάζουν μια πρωτοφανή ρευστότητα, που τα ιδανικά θεωρούνται παρωχημένα, που οι αξίες αμφισβητούνται και υποβαθμίζονται, που η αγάπη για την πατρίδα καταδικάζεται ως άκρατος εθνικισμός, που η Μακεδονία μας βάλλεται, που αμφισβητούνται αλήθειες που η ιστορία κατέγραψε με αίμα ηρώων, η θυσία του Ίτσιου και των ηρωικών υπερασπιστών της Ομορφοπλαγιάς δε μας γεμίζει, απλά, περηφάνια και θαυμασμό. Μας δημιουργεί και υψηλές ευθύνες επαγρύπνησης και καθήκον που μας υπαγορεύει να διαφυλάξουμε τις ιερές μνήμες και να συνεχίσουμε την πορεία αιώνων του περήφανου έθνους μας.
Τούτο το χρέος, το μεγάλο χρέος δε το ζητούν, ούτε και το χρειάζονται οι μεγάλοι μας νεκροί. Αυτοί όταν τους ζητήθηκε έπραξαν στο ακέραιο το καθήκον τους. Το οφείλουμε εμείς και όλοι εκείνοι που θα έρθουν μετά από μας.
Αυτή είναι και η παρακαταθήκη που μας άφησαν όλοι εκείνοι οι ήρωες που έχασαν τη ζωή τους σε κείνη τη σκληρή και άνιση μάχη. Να μη λησμονήσουμε ποτέ πως είμαστε Έλληνες και αν χρειαστεί να υπερασπιστούμε με κάθε τρόπο τα ιερά και τα όσια της φυλής μας. Αυτούς ίσως τους ξεχάσουμε. Δε θα ξεχάσουμε όμως ποτέ τη θυσία τους.
Και ως ελεύθερος λαός, ως Έλληνες ας τιμήσουμε και σήμερα τους ήρωες της Ομορφοπλαγιάς κι ας τους υποσχεθούμε πως αν η Μοίρα κάποτε αναστήσει μπροστά μας ένα παρόμοιο έπος πάλι με τον ίδιο τρόπο θα απαντήσουμε.
Κι είμαι βέβαιη, πως νιώθετε και σεις αυτήν την όμορφη μέρα του Απρίλη πως οι ψυχές του Δημήτρη Ίτσιου και των άλλων ηρώων, βρίσκονται εδώ ανάμεσά μας και αναδεύουν τα φύλλα της πλατείας της χάλκινης σιωπής. Και περιμένουν από εμάς μόνο μια υπόσχεση. Ν’ ακολουθήσουμε και μεις το δικό τους δρόμο, το δρόμο της θυσίας και της τιμής αν μας ζητηθεί.
Τιμή και δόξα στους αθάνατους νεκρούς.
Ζήτω το Έθνος
Ζήτω η Μακεδονία μας
Ομιλία της εκπαιδευτικού κυρίας Όλγας Φυταγκουρίδου προς τιμήν του ήρωα Δημήτριου Ίτσιου και της ηρωικής θυσίας του, στο ετήσιο μνημόσυνο του στα Άνω Πορόια Σερρών (14/4/2019)
[...]
09/04/2019ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑΠαρουσία του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού Αντγου Γεωργίου Καμπά, της στρατιωτική και πολιτικής ηγεσίας των Σερρών και πλήθος κόσμου, τιμήθηκε την Κυριακή 8/4/2019 στο Ρούπελ, η 78η Επέτειος της “Μάχης των Οχυρών” (1940-1941).
Στα θρυλικά οχυρά της Γραμμής Μεταξά, που οι Έλληνες στρατιώτες τον Απρίλιο του 1941 υπερασπίστηκαν ιδανικά και αξίες, αναγκάζοντας τον πολυάριθμο γερμανικό αντίπαλο, με τον υπερσύγχρονο πολεμικό εξοπλισμό, να αλλάξει άρδην τ’ αρχικά του σχέδια για να καταλάβει την Ελλάδα.
Η απάντηση του διοικητή του οχυρού Ρούπελ Άνχη Γεώργιου Δουράτσου, στην απαίτηση των Γερμανών για παράδοση, εξακολουθεί να συγκινεί. «Τα οχυρά καταλαμβάνονται, δεν παραδίδονται» …
Δείτε το βίντεο [...]
05/04/2019ΒΙΒΛΙΑ / ΔΙΑΦΟΡΑΜε συνολικό μήκος υπόγειων στοών και καταφυγίων 6.100 μ., το οχυρό του Ρούπελ στις Σέρρες, αποτελεί «ναυαρχίδα» της οχυρωματικής «Γραμμής Μεταξά», που κατασκευάστηκε την περίοδο 1936 – 1940 στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, από το Μπέλλες έως τη Ροδόπη.
Κύρια αποστολή του συγκροτήματος, το μεγαλύτερο από τα 21 οχυρά της μεθορίου, ήταν η αποτελεσματική φραγή του μεγαλύτερου -από βορρά- άξονα εισβολής προς το εσωτερικό της Ελλάδας, τη στενωπό του Ρούπελ στο βόρειο τμήμα των Σερρών.
Στις 6/4/1941 όταν το Ρούπελ δέχτηκε την απρόκλητη επίθεση των γερμανικών στρατευμάτων, πέτυχε 100% τον αντικειμενικό του στόχο, αναγκάζοντας τελικά τον εχθρό να το παρακάμψει, μετά από τέσσερις μέρες εχθροπραξιών, προκειμένου να φτάσει στη Θεσσαλονίκη
Κατά τη γερμανική επίθεση το συγκρότημα δεν έπαθε σοβαρές καταστροφές από τους εχθρικούς βομβαρδισμούς. Οι Γερμανοί θα μελετήσου διεξοδικά το δαιδαλώδες έργο, υποστηρίζοντας στη συνέχεια πως πέτυχε το βέλτιστο σε σύγκριση, με οποιαδήποτε άλλη ανάλογη οχυρωματική θέση στην Ευρώπη.
Οι βουλγαρικές κατοχικές δυνάμεις που ακολούθησαν επιδόθηκαν στην πλήρη καταστροφή του συγκροτήματος, ανατινάζοντας το σύνολο των 123 ενεργητικών σκεπάστρων (επιφανειακών έργων), ενώ από το ωστικό κύμα των εκρήξεων προκλήθηκαν σημαντικές καταστροφές και στο εσωτερικό των υπόγειων στοών. Η καταστροφή αλλοίωσε σημαντικά την αρχική κορφή του συγκροτήματος.
Τις δεκαετίες 1960 και 1970 μέρος των κατεστραμμένων έργων και στοών αποκαταστάθηκαν, στο πλαίσιο επαναχρησιμοποίησης της Γραμμής Μεταξά κατά τον Ψυχρό Πόλεμο.
Πώς ήταν όμως το φημισμένο συγκρότημα του Ρούπελ κατά τον Β΄ Π΄Π. Από πόσα έργα αποτελούνταν και πιο το μέγεθος και η αποστολή τους ;
Tα ερωτήματα αυτά, έρχεται να απαντήσει το βιβλίο του ερευνητή Νίκου Γκιρμπάτση «ΟΧΥΡΟ ΡΟΥΠΕΛ 1936 – 1941», καλύπτοντας ένα σοβαρό κενό στην έρευνα και στην βιβλιογραφία, όσον αφορά την ακριβή εικόνα του συγκροτήματος. Να σημειωθεί πως ακόμη και στο αρχείο της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού (ΔΙΣ) δεν διασώζεται η πλήρης κάτοψη του Ρούπελ με τη διάταξη των υπόγειων στοών επικοινωνίας και καταφυγίων, των επιφανειακών έργων και βέβαια το σχεδιάγραμμα πυρός του οχυρού.
Ο συγγραφέας μετά από μία ενδεκαετή (2006 2017 έρευνα και μελέτη της οχυρωματικής Γραμμής Μεταξά, μας παρουσιάζει ολόκληρο το μεγαλείο του φημισμένου οχυρού Ρούπελ, προχωρώντας στην πλήρη αποκατάσταση της κάτοψης του συγκροτήματος και παρουσιάζοντας μας διεξοδικά τους υπόγειους χώρους καθώς και τη διάταξη των Λόχων και των Διμοιριών υποστήριξης του οχυρού.
Το βιβλίο περιέχει λεπτομερέστατες κατόψεις, σχεδιαγράμματα εξωτερικών έργων, δεκάδες φωτογραφίες κ.α., ενώ μέσω εφαρμογής QR CODE ο αναγνώστης μπορεί να δεί στο κινητό τηλέφωνο ή στην ταμπλέτα του, βίντεο από τους χώρους που παρουσιάζονται.
Να σημειωθεί πως ο συγγραφέας – ερευνητής, έχει ήδη αποτυπώσει αναλυτικά την κάτοψη των οχυρών Εχίνος και Νυμφαία στην Θράκη, που πλέον περιέχονται στο αρχείο της Δ.Ι.Σ.
Το βιβλίο προλογίζει ο αντγος ε.α. -και Πολιτικός Μηχανικός του ΕΜΠ- Δημήτριος Μπάκας, ενώ χαρακτηριστικά είναι τα όσα δήλωσε παλαιότερα για το τιτάνιο έργο της οχύρωσης των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, ο ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου κ.Θεοδόσιος Τάσιος. «Κάθε σύγκριση με τον υπόγειο σιδηρόδρομο των Αθηνών ή μ’ οποιοδήποτε άλλο σύγχρονο τεχνικό έργο, κάνει τον θαυμασμό-μας να μεγαλώνει για το επίτευγμα εκείνο – ιδίως αν ληφθεί υπόψη η διασπορά του έργου σε δυσπροσπέλαστα βουνά, οι δυσμενέστατες καιρικές συνθήκες (και το κράτος δυσάρεστων πολιτικών συνθηκών). Κι όμως, το δημόσιο αυτό Έργο πραγματοποιήθηκε φτηνά, σωστά και γρήγορα».
Μπορείτε να το παραγγείλετε εδώ : https://tinyurl.com/y2wdwshl [...]
28/03/2019ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ* Οι αναμνήσεις του έφεδρου ανθυπολοχαγού διαβιβάσεων Θωμά Ταβλαρίδη, που η γερμανική επίθεση του 1941 τον βρήκε στο οχυρό Λίσσε στο Κάτω Νευροκόπι Δράμας.
Η κήρυξη του πολέμου του 1940 με βρήκε να υπηρετώ ως έφεδρος ανθυπολοχαγός διαβιβάσεων στα μακεδονικά οχυρά και συγκεκριμένα στο οχυρό «Λίσσε» που, μαζί με τα «Πυραμιδοειδές», «Ντάσαβλι», «Περιθώρι» και «Μαλιάγκα», συγκροτούσαν τη γραμμή άμυνας του Κάτω Νευροκοπίου ανάμεσα στα όρη Φαλακρό και Ορβηλος.
Τα οχυρά αυτά, καθώς και εκείνα της πλευράς του «Ρούπελ», αποτελούσαν τη λεγόμενη «Γραμμή Μεταξά», κατ’ αναλογία με την περίφημη «Γραμμή Μαζινό» στα γαλλογερμανικά σύνορα. Ηταν ισχυρές τσιμεντένιες κατασκευές, στην πραγματικότητα μιλάμε για στοές κάτω από το έδαφος, με προεξέχοντα μόνο τα πολυβολεία που είχαν σχεδιαστεί από τον στρατηγό του Μηχανικού Γεώργιο Κων. Παλαιολόγο, μετέπειτα στρατιωτικό διοικητή του ΕΛΑΣ Κατερίνης, για την αντιμετώπιση τυχόν βουλγαρικής επίθεσης και όχι της σιδερόφραχτης γερμανικής μηχανής.
Στις αρχές του 1941 ο διοικητής του «Λίσσε», ο ταγματάρχης Διττοράκης, με μετέθεσε στο «Πυραμιδοειδές» για να οργανώσω και εκεί τις τηλεφωνικές γραμμές και γενικότερα τις επικοινωνίες. Μου είχε επίσης ανατεθεί η οργάνωση της καταστροφής των ξύλινων γεφυρών μέσω των οποίων γινόταν η πρόσβαση στα οχυρά και η ανατίναξη μέρους της αντιαρματικής τάφρου σε περίπτωση προσβολής τους. Στο Κάτω Νευροκόπι στάθμευε περισσότερο για θέματα ασφάλειας μια διμοιρία Πεζικού με την εντολή να υποχωρήσει σε περίπτωση επίθεσης προς Δράμα.
Στο οχυρό υπηρετούσαμε γύρω στα είκοσι άτομα – οπλίτες και αξιωματικοί. Προετοιμαζόμασταν ν’ αντιμετωπίσουμε την επίθεση των Γερμανών, την αναμενόμενη μετά τη συντριβή των ιταλών συμμάχων τους, στο αλβανικό μέτωπο. Και πράγματι εκδηλώθηκε στις 6 Απριλίου του 1941 με μεγάλες δυνάμεις τεθωρακισμένων. Μόλις αποχώρησε η διμοιρία, με το συνεργείο που είχα καταρτίσει, ανατινάξαμε και κάψαμε τη γέφυρα καθώς και μέρος της τάφρου, οπλίσαμε και τοποθετήσαμε σε καίρια σημεία τις νάρκες και περιμέναμε την εμφάνιση των Γερμανών.
Οταν στις 12 το μεσημέρι της 6ης Απριλίου τα πρώτα γερμανικά μηχανοκίνητα έκαναν την εμφάνισή τους, τα αφήσαμε να προχωρήσουν σχεδόν ώς τα μέσα του υψιπέδου. Στη συνέχεια τους «υποδεχτήκαμε» με καταιγισμό από στοχευμένες βολές του πυροβολικού μας, πολυβολισμοί που τους προξένησαν μεγάλες απώλειες και τους ανάγκασαν να υποχωρήσουν.
Η σφοδρή ανταλλαγή πυρών συνεχίστηκε και τις επόμενες μέρες, με αποτέλεσμα να καθηλωθεί η σιδερόφραχτη γερμανική μεραρχία. Παρατηρήθηκε όμως ένα περίεργο φαινόμενο, ενώ ο καιρός ήταν ανοιξιάτικος, έπεσε χιόνι δέκα πόντων αποκλειστικά και μόνο στο υψίπεδο του Νευροκοπίου! Οπως μου εξήγησε αργότερα ένας καθηγητής Φυσικής, το γεγονός αυτό οφειλόταν στη διατάραξη της συνοχής της ατμόσφαιρας. Οι πολλές εκρήξεις των βλημάτων είχαν ως συνέπεια να κατεβούν οι ψυχρές αέριες μάζες, να ψυχθούν οι υδρατμοί και να πέσουν με τη μορφή του χιονιού.
Την επομένη το πρωί ο παρατηρητής του οχυρού ειδοποίησε τον διοικητή μας, τον λοχαγό Παναγιώτη Ρογκάκο, ότι ένας Γερμανός κινούνταν σε κοντινή απόσταση από το οχυρό. Ο διοικητής με διέταξε να τον συλλάβω. Πράγματι, μαζί με έναν δεκανέα ονόματι Νινιό και έναν ακόμη στρατιώτη, πήραμε ένα οπλοπολυβόλο και βγήκαμε στην επιφάνεια του εδάφους. Πλησιάσαμε τον Γερμανό. Ο Νινιός που μιλούσε γερμανικά του ζήτησε να παραδοθεί, ο Γερμανός όμως επιχείρησε ν’ αντισταθεί. Διέταξα τον στρατιώτη να του ρίξει μια προειδοποιητική βολή στα πόδια. Τότε ο Γερμανός πέταξε τον οπλισμό του, σήκωσε τα χέρια ψηλά και τον συλλάβαμε.
Του δέσαμε τα χέρια και τα μάτια και τον οδηγήσαμε στο οχυρό όπου ο έφεδρος ανθυπίατρος Παναγιωτόπουλος, που επίσης ήταν γερμανομαθής, τον πήρε για ανάκριση. Ο απρόσκλητος και άρτια εξοπλισμένος εισβολέας, ένας ξανθός και στρουμπουλός κοκκινομάγουλος Γερμανός ονόματι Χανς, έτρεμε σαν το ψάρι. Μας έδειχνε τη φωτογραφία της γυναίκας του και των παιδιών του και εκλιπαρούσε να τον λυπηθούμε. Ο ανθυπίατρος τον καθησύχασε λέγοντάς του ότι οι Ελληνες δεν είναι βάρβαροι, τιμούν το δίκαιο του πολέμου και σέβονται τους αιχμαλώτους. Οταν διαπίστωσε ότι δεν επρόκειτο να τον πειράξουμε, ηρέμησε, γελούσε και έγινε λαλίστατος.
Στη συνέχεια τον στείλαμε με συνοδεία στην έδρα της Μεραρχίας, στη Δράμα. Οπως μάθαμε αργότερα, οι κάτοικοι όταν πληροφορήθηκαν ότι έρχεται ο πρώτος γερμανός αιχμάλωτος βγήκαν στους δρόμους να τον περιεργαστούν προσφέροντάς του γλυκά και τσιγάρα.
Τις επόμενες μέρες συνεχίσαμε να αναχαιτίζουμε τη γερμανική επίθεση με πυρά ακριβείας, ώσπου εμφανίστηκε ένα αυτοκίνητο με λευκή σημαία. Πάνω του επέβαινε ένας γερμανός λοχαγός. Σταματήσαμε τις βολές και ο διοικητής βγήκε από το οχυρό και συναντήθηκε μαζί του. Ο γερμανός λοχαγός διαμαρτυρήθηκε έντονα γιατί εξακολουθούσαμε να αντιστεκόμαστε, ενώ ο διοικητής των στρατευμάτων Ανατολικής Μακεδονίας στρατηγός Κ. Μπακόπουλος είχε ήδη υπογράψει πρωτόκολλο συνθηκολόγησης με τον διοικητή της 29ης Γερμανικής Μεραρχίας, τον στρατηγό Φάϊελ. Του είπαμε να επιστρέψει στη βάση του και επικοινωνήσαμε με τη Μεραρχία στη Δράμα.
Δυστυχώς ήταν αλήθεια. Συγκεντρώσαμε τους στρατιώτες και τους προτρέψαμε, όσοι ήταν από κοντινά χωριά, να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Την επομένη, μέσα σε έντονα φορτισμένο συγκινησιακά κλίμα, παραδώσαμε το απόρθητο οχυρό μας. Οι Γερμανοί, αφού έπλεξαν το εγκώμιο για τη γενναιότητα της αντίστασής μας, παρά το άνισο των δυνάμεών μας και τον απηρχαιωμένο εξοπλισμό μας και αφού μας συνεχάρησαν για το άψογο των βολών του πυροβολικού μας, μας έβαλαν σε αυτοκίνητα και μας μετέφεραν αρχικά στο Νευροκόπι και κατόπιν στη Βροντού αφήνοντάς μας ελεύθερους.
Αυτά συνέβησαν στο οχυρό «Πυραμιδοειδές» όπου υπηρέτησα. Οπως αναφέρει ο Γεώργιος Ρούσσος στην Ιστορία του Ελληνικού Εθνους, η επίθεση στα οχυρά στοίχισε στους Γερμανούς περίπου 15.000 νεκρούς και τραυματίες, χώρια οι απώλειες σε άρματα.
Αρχικά επέστρεψα στην Καβάλα. Ομως μετά την κάθοδο των συμμάχων των Γερμανών, των Βουλγάρων, επειδή ως αξιωματικός που ήμουν κινδύνευα να με συλλάβουν και να με στείλουν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, μπήκα σ’ ένα καΐκι και με περιπετειώδη τρόπο έφτασα στην Αθήνα, όπου είχαν ήδη εγκατασταθεί μετά την πτώση του αλβανικού μετώπου η μητέρα μου και τα αδέλφια μου. Λίγο μετά τη διαφυγή μου, βούλγαροι στρατιώτες μπήκαν στο σπίτι μας, το λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τα πάντα. Οπως μας είπαν, όταν επιστρέψαμε, οι γείτονες οι οποίοι κατάφεραν να αποτρέψουν την πυρπόλησή του, κάρφωναν με τις ξιφολόγχες τους τα βιβλία της βιβλιοθήκης του αδελφού μου, αδελφικού φίλου του ποιητή Γ.Σ. Στογιαννίδη, και τα εκσφενδόνιζαν στο δρόμο όπου και τους έβαζαν φωτιά.
Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ [...]
22/03/2019ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣΜετά την Αλεξανδρούπολη και την Αθήνα, οι ΜΕΡΕΣ ΟΧΥΡΩΝ «ταξιδεύουν» στη Θεσσαλονίκη, με στόχο τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης αλλά και τη διάσωση και ανάδειξη των θρυλικών οχυρώσεων της «Γραμμής Μεταξά» στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, που έγραψαν τη δική τους ιστορία στη διάρκεια του Β΄ Π.Π. Οι φετινές εκδηλώσεις είναι αφιερωμένες στο απόρθητο οχυρό Ρούπελ στις Σέρρες.
To 1941, όταν η Ευρώπη βυθιζόταν όλο και περισσότερο στη δίνη του Β΄ Π.Π., ένα οχυρό από μπετόν και χάλυβα στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα όχι μόνο δεν καταλήφθηκε από τους Γερμανούς εισβολείς, αλλά τους ανάγκασε να το παρακάμψουν, κερδίζοντας άξια τον θαυμασμό των Συμμάχων και την αναγνώριση του εχθρού.
Ιστορικοί και ερευνητές θα παρουσιάσουν γνωστές και άγνωστες λεπτομέρειες όχι μόνο για το πως η φρουρά του Ρούπελ ανάγκασε τους Γερμανούς εισβολείς να το παρακάμψουν το 1941, αλλά και μοναδικές ενδιαφέρουσες πτυχές της κατασκευής του έργου, το οποίο ήταν το μεγαλύτερο της «Γραμμής Μεταξά» στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.
Συγκεκριμένα :
Γεώργιος Πολύχρους (κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ) : “Ρούπελ : 1914 – 1941». Η πολυτάραχη ιστορία του συγκροτήματος από το 1914 – και το οχυρό του Α’ Π.Π. στο ίδιο σημείο- έως τη γερμανική επίθεση του 1941.
Νίκος Γκιρμπάτσης (στρατιωτικός & συγγραφέας) : «Το Οχυρό Ρούπελ παραμονές του Β΄ Π.Π». Ο συγγραφέας μας παρουσιάζονται άγνωστες πτυχές του συγκροτήματος του Ρούπελ, αποτέλεσμα της πολυετούς έρευνας του στην περιοχή, που εντυπωσιάζουν.
Κωνσταντίνος Τοκμακίδης (Καθηγητής τμήματος Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών ΑΠΘ) : «Τρισδιάστατη αποτύπωση πολεμικού οχυρού στο Ρούπελ». Για ΠΡΩΤΗ φορά θα παρουσιαστεί στο κοινό, τρισδιάστατη απεικόνιση του οχυρού «Εξόδου» του συγκροτήματος Ρούπελ , που «σκαναρίστηκε» ψηφιακά.
Τέλος, ο δημοσιογράφος και μέλος της Κοιν.Σ.Επ. Αγκιστρο Δράση Παναγιώτης Σαββίδης, θ’ αναφερθεί στις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί, σε συνεργασία με το σωματείο ΣΤΕΝΩΠΟΣ Οχυρώσεις Μπέλλες – Αγκίστρου, τον δήμο Σιντικής, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας κ.α, για την προώθηση και την ανάδειξη του οχυρού Ρούπελ, μεταξύ των οποίων και η διοργάνωση του κορυφαίου φεστιβάλ ιστορικής αναπαράστασης Β΄ Π.Π στην Ελλάδα «ΡΟΥΠΕΛ 1941. Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ» (10-12/5/2019)
Στη διάρκεια της εκδήλωσης, θα λειτουργήσει έκθεση φωτογραφικού και αρχειακού υλικού με θέμα τη συμβολή του Μηχανικού στην οχύρωση της Παραμεθόριας Ζώνης (1935-1940), ενώ θα παρουσιαστεί τρισδιάστατο ψηφιακό μοντέλο του οχυρού Ανατολικοί Προφήτες του συγκροτήματος Ρούπελ.
Οι “Μέρες Οχυρών 2019” πραγματοποιούνται για τρίτη συνεχή χρονιά, με πρωτοβουλία του Σωματείου “Στενωπός – Οχυρώσεις Μπέλλες & Αγκίστρου” και της Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση στις Σέρρες, με την υποστήριξη του Δήμου Σιντικής και του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών.
Πληροφορίες
= www.roupel1941/fortdays
= 6974243949 (Ιωάννης Χατζόπουλος) [...]
16/03/2019ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣΠαρουσία του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ πτέραρχου Χρήστου Χριστοδούλου, πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 13/3/2019 στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών η εκδήλωση «ΜΕΡΕΣ ΟΧΥΡΩΝ 2019» που ήταν αφιερωμένες στο θρυλικό οχυρό Ρούπελ στις Σέρρες.
Στον χαιρετισμό του ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, που εκπροσώπησε τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας κ.Ευάγγελο Αποστολάκη, επεσήμανε τη σημασία και το ρόλο των οχυρών της «Γραμμής Μεταξά» στη διάρκεια του Β΄ Π.Π. και στην προσφορά τους στη νίκη των Συμμάχων κατά του Άξονα. Ο ίδιος παράλληλα, δήλωσε την υποστήριξή του στις προσπάθειες ανάδειξης και αξιοποίησης των ανενεργών οχυρώσεων, στο πλαίσιο προώθησης του ιστορικού τουρισμού ή τουρισμού μνήμης.
Χαιρετισμό απηύθυναν στην έναρξη της εκδήλωσης ο αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών ταξίαρχος Παναγιώτης Γεωργόπουλος και ο δήμαρχος Σιντικής Φώτιος Δομουχτσίδης.
Στη διάρκεια της εκδήλωσης, ιστορικοί και ερευνητές παρουσίασαν γνωστές και άγνωστες λεπτομέρειες για την ιστορία του οχυρού κατά τη γερμανική επίθεση του 1941, αλλά και μοναδικές ενδιαφέρουσες πτυχές της κατασκευής του έργου, το οποίο ήταν το μεγαλύτερο της «Γραμμής Μεταξά» στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.
Συγκεκριμένα :
• Νίκος Γκιρμπάτσης (στρατιωτικός & συγγραφέας) : «Το Οχυρό Ρούπελ παραμονές του Β΄ Π.Π». Ο συγγραφέας παρουσίασε με πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό, άγνωστες πτυχές του συγκροτήματος του Ρούπελ, αποτέλεσμα της πολυετούς έρευνας του στην περιοχή, που εντυπωσιάζουν.
• Κωνσταντίνος Τοκμακίδης (Καθηγητής τμήματος Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών ΑΠΘ) : «Τρισδιάστατη αποτύπωση πολεμικού οχυρού στο Ρούπελ». Για ΠΡΩΤΗ φορά παρουσιάστηκε στο κοινό, τρισδιάστατη απεικόνιση του οχυρού «Εξόδου» του συγκροτήματος Ρούπελ , που «σκαναρίστηκε» ψηφιακά.
• Κωνσταντίνος Λαγός (Ιστορικός) : «Η επίθεση στο Ρούπελ μέσα από γερμανικά δημοσιεύματα στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου». O ιστορικός παρουσίασε πρωτοσέλιδα και ρεπορτάζ εποχής των γερμανικών εφημερίδων, για την επίθεση στην «Γραμμή Μεταξά».
Τέλος, ο πρόεδρος του σωματείου «Στενωπός – Οχυρώσεις Μπέλλες – Αγκίστρου» Ιωάννης Χατζόπουλος αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί, σε συνεργασία με την Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση, τον δήμο Σιντικής, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας κ.α, για την προώθηση και την ανάδειξη του οχυρού Ρούπελ, μεταξύ των οποίων και η διοργάνωση του κορυφαίου φεστιβάλ ιστορικής αναπαράστασης Β΄ Π.Π στην Ελλάδα «ΡΟΥΠΕΛ 1941. Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ» (10-12/5/2019).
Παράλληλα στο φουαγιέ του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών, λειτούργησε έκθεση φωτογραφικού και αρχειακού υλικού με θέμα τη συμβολή του Μηχανικού στην οχύρωση της Παραμεθόριας Ζώνης (1935-1940), ενώ αναβιωτές του HELLENIC LIVING HISTORY GROUP, σε συνεργασία με τη Khaki Depot (εταιρεία προϊόντων υψηλής ποιότητας για μουσεία, συλλέκτες, αναβιωτές κ.α. παρουσίασαν στο κοινό οπλισμό και στολές του ελληνικού και γερμανικού στρατού εποχής Β΄Π.Π.
Οι “Μέρες Οχυρών 2019” πραγματοποιούνται για τρίτη συνεχή χρονιά, με πρωτοβουλία του Σωματείου “Στενωπός – Οχυρώσεις Μπέλλες & Αγκίστρου” και της Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση στις Σέρρες, με την υποστήριξη του Δήμου Σιντικής και του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών. Προηγήθηκε στις 16/2/2019 η εκδήλωση της Αλεξανδρούπολης και ακολουθούν στις 27/3/2019 στη Θεσσαλονίκη και στις 3/4/3019 στις Σερρες.
Πληροφορίες : www.roupel1941.gr/fortdays [...]
26/02/2019ΒΙΝΤΕΟ / ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑΟ Σταθμός Διοικήσεως είναι η «καρδιά» του οχυρού. Στα καταφύγια του συμπεριλαμβάνονταν, τα γραφεία του Διοικητή του οχυρού και των Επιτελών του, οι θάλαμοι των ανδρών του Λόχου Διοικήσεως και της Εφεδρείας, της Διμοιρίας Διαβιβάσεως, της Διμοιρίας Σκαπανέων, ο ασύρματος, το τηλεφωνικό κέντρο του οχυρού και ο σταθμός επίδεσης, δηλαδή το «νοσοκομείου» του οχυρού.
Το συγκεκριμένο τμήμα, είναι σήμερα επισκέψιμο από την Στρατιωτική Υπηρεσία και λειτουργεί ουσιαστικά ως μουσειακός χώρος.
Ένα ακόμη ενδιαφέρον Video από την Εταιρεία Μελέτης Οχυρωματικής Γραμμής ΜΕΤΑΞΑ 1936-41 [...]
21/02/2019ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣTo 1941, όταν η Ευρώπη βυθιζόταν όλο και περισσότερο στη δίνη του Β΄ Π.Π., ένα οχυρό από μπετόν και χάλυβα στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα όχι μόνο δεν καταλήφθηκε από τους Γερμανούς εισβολείς, αλλά τους ανάγκασε να το παρακάμψουν, κερδίζοντας άξια τον θαυμασμό των Συμμάχων και την αναγνώριση του εχθρού.
Οι «ΜΕΡΕΣ ΟΧΥΡΩΝ», που διοργανώνονται για τρίτη συνεχή χρονιά με στόχο τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης καθώς και τη διάσωση και ανάδειξη των θρυλικών οχυρώσεων, φέτος είναι αφιερωμένες στο απόρθητο Οχυρό Ρούπελ στις Σέρρες.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 13 Μαρτίου 2019 στο κεντρικό αμφιθέατρο του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών (Ριζάρη 2 και Λεωφόρος Βασιλίσσης Σοφίας) στις 18:30.
Ιστορικοί και ερευνητές θα μας παρουσιάσουν γνωστές και άγνωστες λεπτομέρειες όχι μόνο για το πως η φρουρά του Ρούπελ ανάγκασε τους Γερμανούς εισβολείς να το παρακάμψουν το 1941, αλλά και μοναδικές ενδιαφέρουσες πτυχές της κατασκευής του έργου, το οποίο ήταν το μεγαλύτερο της «Γραμμής Μεταξά» στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.
Στη διάρκεια της εκδήλωσης, θα λειτουργήσει έκθεση φωτογραφικού και αρχειακού υλικού με θέμα τη συμβολή του Μηχανικού στην οχύρωση της Παραμεθόριας Ζώνης (1935-1940), ενώ θα παρουσιαστούν στο κοινό, ελληνικές και γερμανικές στολές -καθώς και οπλισμός- του Β΄Π.Π.
Συγκεκριμένα :
Γεώργιος Πολύχρους (κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ) : “Ρούπελ : 1914 – 1941». Η πολυτάραχη ιστορία του συγκροτήματος από το 1914 – και το οχυρό του Α’ Π.Π. στο ίδιο σημείο- έως τη γερμανική επίθεση του 1941.
Νίκος Γκιρμπάτσης (στρατιωτικός & συγγραφέας) : «Το Οχυρό Ρούπελ παραμονές του Β΄ Π.Π». Ο συγγραφέας μας παρουσιάζονται άγνωστες πτυχές του συγκροτήματος του Ρούπελ, αποτέλεσμα της πολυετούς έρευνας του στην περιοχή, που εντυπωσιάζουν.
Κωνσταντίνος Τοκμακίδης (Καθηγητής τμήματος Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών ΑΠΘ) : «Τρισδιάστατη αποτύπωση πολεμικού οχυρού στο Ρούπελ». Για ΠΡΩΤΗ φορά θα παρουσιαστεί στο κοινό, τρισδιάστατη απεικόνιση του οχυρού «Εξόδου» του συγκροτήματος Ρούπελ , που «σκαναρίστηκε» ψηφιακά.
Κωνσταντίνος Λαγός (Ιστορικός) : «Η επίθεση στο Ρούπελ μέσα από γερμανικά δημοσιεύματα στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου». O ιστορικός παρουσιάζει πρωτοσέλιδα και ρεπορτάζ εποχής των γερμανικών εφημερίδων, για την επίθεση στην «Γραμμή Μεταξά».
Τέλος, ο πρόεδρος του σωματείου «Στενωπός – Οχυρώσεις Μπέλλες – Αγκίστρου» Ιωάννης Χατζόπουλος, θα αναφερθεί στις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί, σε συνεργασία με την Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση, τον δήμο Σιντικής, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας κ.α, για την προώθηση και την ανάδειξη του οχυρού Ρούπελ, μεταξύ των οποίων και η διοργάνωση του κορυφαίου φεστιβάλ ιστορικής αναπαράστασης Β΄ Π.Π στην Ελλάδα «ΡΟΥΠΕΛ 1941. Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ» (10-12/5/2019)
Οι “Μέρες Οχυρών 2019” πραγματοποιούνται για τρίτη συνεχή χρονιά, με πρωτοβουλία του Σωματείου “Στενωπός – Οχυρώσεις Μπέλλες & Αγκίστρου” και της Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση στις Σέρρες, με την υποστήριξη του Δήμου Σιντικής και του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών. [...]
20/02/2019ΔΙΑΦΟΡΑΣτο Μουσείο κέρινων ομοιωμάτων «Παύλος Βρέλλης» στο Μπιζάνι Ιωαννίνων, η ιστορία συναντά την καλλιτεχνική δημιουργία. Τα 150 κέρινα ομοιώματα του Μουσείου, σε φυσικό μέγεθος, και ενταγμένα σε μια πιστή αναπαράσταση του περιβάλλοντος της εποχής τους, ξαναζωντανεύουν μορφές κυρίως της νεότερης ελληνικής ιστορίας, σε θεματικές ενότητες
Λάτρης της ελληνικής ιστορίας, ο αείμνηστος Παύλος Βρέλλης, δεν θα μπορούσε να μην «αποτυπώσει» μία από τις σημαντικότερες στιγμές της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Τη «Μάχη των Οχυρών» (6-10/4/1941) και της ηρωικής αντίστασης των υπερασπιστών της, στις σιδηρόφρακτες ναζιστικές ορδές.
Ο ίδιος ο δημιουργός είχε βρεθεί στο Ρούπελ το 1988, στη διάρκεια εορτασμού της επετείου, όπου έλαβε και ερεθίσματα για το έργο που δημιούργησε και απεικονίζει το πολυβολείο ενός οχυρού, με τη φυσιογνωμία ενός στρατιώτη νε ξεχωρίζει μέσα από τη θυρίδα.
«Ήμουνα τυχερός, γιατί στις 6 Απρίλη του 1988, σε γιορτή που γίνεται κάθε χρόνο, βρήκα τρεις απ’ τους ηρωικούς φαντάρους που πολέμησαν τότε εκεί και μίλησα μαζί τους. Τους θαύμασα καθώς άκουσα τα γεγονότα (όπως τα διάβασα) και συγκινήθηκα με την απλότητα και τη σεμνότητα που τους διέκρινε. Μου είπαν πως: “δεν κάναμε τίποτε μεγαλύτερο, απ’ αυτό που θα ‘κανε και έκαμε, κάθε Έλληνας για την Ελλάδα”. Βέβαια, τα φώτα της δημοσιότητας είχαν πέσει σε κάποιους πολιτικούς και όχι σε ήρωες. Έτσι αποφάσισα κι εγώ, να μη ξεχάσω εκείνη τη μέρα» αναφέρει στα απομνημονεύματά του ο Βρέλλης, καταλήγοντας : «Τα τρία μεγάλα κέντρα που πάλεψαν ενάντια στο Φασισμό και το Ναζισμό, ήταν η Ήπειρος, η Μακεδονία και η Κρήτη. Από τις 6 Απρίλη, έως και τις 30 Μάη (στην Κρήτη), πάνω από 30.000 Γερμανοί έχασαν τις ζωές τους. Έτσι πληρώθηκε το πάτημα της μπότας στην Ελλάδα». [...]
18/02/2019ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣΑπό την Αλεξανδρούπολη ξεκίνησε φέτος ο κύκλος εκδηλώσεων «ΜΕΡΕΣ ΟΧΥΡΩΝ 2019». Πλήθος κόσμου παρακολούθησε την εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στο Hotel Astir Egnatia, με πρωτοβουλία του Ιερού Ναού Αγίου Βασιλείου της πόλης, σε συνεργασία με τη 12η Μεραρχία Πεζικού.
Είναι πρώτη φορά, που «ΜΕΡΕΣ ΟΧΥΡΩΝ» πραγματοποιούνται στην Θράκη, όπου βρίσκονται δύο από τα 21 θρυλικά οχυρά της “Γραμμής Μεταξά” (Εχίνου και Νυμφαίας).
Η εκδήλωση, που “άνοιξε” μουσικά η Στρατιωτική Μουσική της 12ης Μεραρχίας Πεζικού, περιλάμβανε παρουσιάσεις για το χθες και το σήμερα των θρυλικών οχυρώσεων, καθώς και έκθεση φωτογραφίας από οχυρά της «Γραμμής Μεταξά» στο Μπέλλες και στο Άγκιστρο.
Συγκεκριμένα οι παρουσιάσεις περιλάμβαναν :
• Ο ιστορικός Γεώργιος Πολύχρους (κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ) παρουσιάσε το θέμα : “Γραμμή Μεταξά. Από την κατασκευή στο Έπος”.
• Ο δημοσιογράφος – ερευνητής Παναγιώτης Σαββίδης (αντιπρόεδρος της Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση) παρουσιάσε προτάσεις για την αξιοποίηση και ανάδειξη των παροπλισμένων οχυρώσεων, στο πλαίσιο προώθησης του ιστορικού τουρισμού ή τουρισμού μνήμης.
• Ο πρόεδρος του σωματείου “ΣΤΕΝΩΠΟΣ” Ιωάννης Χατζόπουλος, παρουσιάσε τους στόχους της εκδήλωσης “ΡΟΥΠΕΛ 1941. Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ” που τείνει να καταστεί κορυφαία του είδους στην Ελλάδα.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο Διοικητής και υποδιοικητής της 12ης Μεραρχίας Πεζικού, Δημήτριος Κούκκος και Αλέξανδρος Τσιρίδης αντίστοιχα. Ο διοικητής της 4ης Ταξιαρχίας Υποστηρίξεως (Ξάνθη) Αναστάσιος Αλεξιάδης. Ο επίτιμος Διοικητής του Δ΄ Σ.Σ. Δημήτριος Γαλάνης. Η πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης Ελένη Δημούδη, οι Δημοτικοί Σύμβουλοι Αλεξανδρούπολης Αντώνης Βαμβακερός και Ελένη Ιντζεπελίδου. Ο πρώην βουλευτής Έβρου Ιωάννης Καβαρατζής, ο Αντγος ε.α Παναγιώτης Φαραντάτος κ.α. Τον συντονισμό και την παρουσίαση της εκδήλωσης, είχε ο δημοσιογράφος Δημήτρης Κολιός.
Οι “ΜΕΡΕΣ ΟΧΥΡΩΝ”, διοργανώνονται από το Σωματείο «ΣΤΕΝΩΠΟΣ – Οχυρώσεις Μπέλλες – Αγκίστρου» και την Κοιν.Σ.Επ. Άγκιστρο Δράση, με την υποστήριξη του δήμου Σιντικής και του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών και εντάσσονται στο πλαίσιο προώθησης του κορυφαίου φεστιβάλ ιστορικής αναπαράστασης “ΡΟΥΠΕΛ1 941. Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ” που φέτος θα λάβει μέρος στις 10-12 Μαΐου 2019 στο θρυλικό Ρούπελ στις Σέρρες. Οι επόμενες «ΜΕΡΕΣ ΟΧΥΡΩΝ» θα πραγματοποιηθούν στην Αθήνα (13/3), στη Θεσσαλονίκη (27/3) και στις Σέρρες (3/4). [...]
13/02/2019METAXAS LINE TOURR / ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑΤα οχυρά της λεγόμενης γραμμής Μεταξά, υπάρχουν ακόμη στο Ρούπελ, για να μας θυμίζουν την πρόσφατη ιστορία μας , (την αντίσταση μας απέναντι στους Γερμανούς κατακτητές). Η κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση του Αγκίστρου Σερρών, διοργανώνει περιηγήσεις, δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες, να γνωρίσουν από κοντά τον τόπο της μάχης.
Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Άγκιστρο Δράση, διοργανώνει περιηγήσεις, δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες, να γνωρίσουν από κοντά τον τόπο της μάχης.
Βασίλης Καραμπάσης (www.ert.gr) [...]
16/01/2019ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑΚαθ’ όλο το μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων κατασκευάστηκαν οχυρά, προκειμένου να προστατευτεί η ελληνική επικράτεια σε περίπτωση ελληνοβουλγαρικής συρράξεως.
Με την έκρηξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου οι φόβοι των Ελλήνων επιβεβαιώθηκαν. Το 1916 γερμανοβουλγαρικά στρατεύματα έφθασαν προ του οχυρού Ρούπελ, το οποίο παραδόθηκε σε αυτά έπειτα από αμήχανες και αδέξιες αντιδράσεις της ουδέτερης ελληνικής κυβέρνησης. Το γεγονός αυτό προκάλεσε έντονη δυσαρέσκεια και απογοήτευση στον ελληνικό λαό.
Το 1939 άρχισαν νέες, εντατικές ενέργειες οχύρωσης της περιοχής του Ρούπελ, με την κατασκευή πολυβολείων, πυροβολείων, ολμοβολείων, παρατηρητηρίων, αντιαρματικών έργων κατασκευασμένων από σίδερο και ενισχυμένο σκυρόδεμα, σε μεγάλη έκταση γύρω από το οχυρό, καθώς και έργων κατά προσωπικού.
Μέσα στις στοές του οχυρού κατασκευάστηκαν θάλαμοι οπλιτών, γραφεία, χώροι υγιεινής, αεραγωγοί, δίκτυο επικοινωνίας, δεξαμενές νερού, αποθήκες τροφίμων, μαγειρεία κ.ά.
Μετά την αποτυχία των Ιταλών στον ελληνοϊταλικό πόλεμο των ετών 1940-41 άρχισε να διαφαίνεται η πρόθεση των Γερμανών να πλήξουν την Ελλάδα.
Ο Χίτλερ είχε δώσει εντολή ήδη από το Νοέμβριο του 1940 για την κατάστρωση του σχεδίου «Μαρίτα», που προέβλεπε επίθεση εναντίον της Ελλάδας. Το 1941 η 12η Γερμανική Στρατιά, υπό τη διοίκηση του στρατάρχη Φον Λιστ, έλαβε εντολή να φέρει εις πέρας το σχέδιο καταλήψεως της ελλαδικής επικράτειας.
Οι γερμανικές δυνάμεις προσέγγισαν την ελληνοβουλγαρική μεθόριο από την πλευρά των βουλγαρικών εδαφών, προκειμένου να προβούν σε παρατήρηση του ελληνικού αμυντικού συστήματος και να οργανώσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την επίθεσή τους. Τούτου δοθέντος, η ελληνική διοίκηση διέταξε την εκκένωση των παραμεθόριων χωριών.
Τελικά, στις 6 Απριλίου 1941, ημέρα Κυριακή και ώρα 5:15 π.μ., εκδηλώθηκε η γερμανική επίθεση, αφενός με σφοδρό βομβαρδισμό των ελληνικών αμυντικών θέσεων από μονάδες του Γερμανικού Πυροβολικού και αφετέρου με προσβολή του οχυρωματικού δικτύου του Ελληνικού Στρατού από γερμανικά αεροσκάφη καθέτου εφορμήσεως.
Παράλληλα, έλαβε χώρα αποτυχημένη απόπειρα των Γερμανών να προσεγγίσουν τις ελληνικές αμυντικές θέσεις διαμέσου του Στρυμόνα, χρησιμοποιώντας βάρκες από καουτσούκ.
Όλμοι, πυροβόλα ευθυτενούς τροχιάς, άρματα μάχης και συνεχείς επιθέσεις ανδρών Πεζικού ήταν τα μέσα που μετήλθαν ακολούθως οι Γερμανοί, στην προσπάθειά τους να διασπάσουν την ισχυρή ελληνική γραμμή άμυνας. Επιπροσθέτως, άνδρες του Γερμανικού Μηχανικού επιχειρούσαν να ανατινάξουν και να αχρηστεύσουν τα οχυρωματικά έργα των Ελλήνων. Παρά ταύτα, το Ρούπελ συνέχισε να αντιστέκεται σθεναρά.
Τη δεύτερη ημέρα της γερμανικής επιθέσεως, 7 Απριλίου 1941, συνεχίστηκαν οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί και οι επιθετικές ενέργειες ανδρών του Γερμανικού Πεζικού με χειροβομβίδες και φλογοβόλα. Οι εν λόγω προσπάθειες απέβησαν μάταιες, μολονότι οι Γερμανοί επετίθεντο κατά κύματα και χωρίς να λογαριάζουν απώλειες.
Το ίδιο αποτέλεσμα είχαν οι διαδοχικές γερμανικές επιθέσεις διά ξηράς και από αέρος και την τρίτη ημέρα, 8 Απριλίου. Την τέταρτη πλέον ημέρα, κι αφού προηγήθηκαν νέες σφοδρές επιθέσεις τις πρωινές ώρες, έπαυσε κάθε επιθετική δραστηριότητα των Γερμανών περί τις 15:00.
Στις 17:00 οι Γερμανοί ζήτησαν την παράδοση του οχυρού, αλλά ο διοικητής του Ρούπελ, ταγματάρχης Πεζικού Γεώργιος Δουράτσος, απάντησε σε αυτούς ως εξής: «Τα οχυρά δεν παραδίδονται, αλλά καταλαμβάνονται».
Την επομένη, μετά την υπογραφή του πρωτοκόλλου παράδοσης στη Θεσσαλονίκη, ο Δουράτσος έλαβε εντολή να παραδώσει το Ρούπελ. Το μεσημέρι της 10ης Απριλίου οι άνδρες του Ελληνικού Στρατού εγκατέλειψαν τις θέσεις τους, οι δε Γερμανοί ασχολήθηκαν με την περισυλλογή και την ταφή των νεκρών τους.
Η περιοχή γύρω από το Ρούπελ γέμισε νεκροταφεία, ενώ οι αθηναϊκές εφημερίδες ανακοίνωσαν τα δραματικά γεγονότα.
Μετά την παράδοση οι Βούλγαροι, τότε σύμμαχοι των Γερμανών, προέβησαν σε λαφυραγώγηση των ελληνικών οχυρών, ενώ τα γερμανικά στρατεύματα, ύστερα από σύντομη ανάπαυση, κινήθηκαν για την κατάληψη και του υπόλοιπου ελλαδικού χώρου.
Ο αγώνας των οχυρών εναντίον του εισβολέα ήταν άνισος. Οι υπερασπιστές τους ακολούθησαν το δρόμο του χρέους, όπως και λίγο νωρίτερα οι δημιουργοί του αλβανικού έπους.
Αυτό που πρέπει να έχουμε κατά νουν είναι ότι το Ρούπελ δεν κατελήφθη, αλλά παρακάμφθηκε, καθώς και ότι οι υπερασπιστές του δε νικήθηκαν, αλλά έγιναν ήρωες.
www.in.gr/Βαγγέλης Στεργιόπουλος
28/8/2018
Οι πληροφορίες που συνθέτουν το παρόν άρθρο προέρχονται από το περιεκτικό πληροφοριών συγγραφικό πόνημα του Βασιλείου Νικόλτσιου και της Αναστασίας Χαδιά «Το οχυρό Ρούπελ» (Απρίλιος 1941, μέρες δόξας), που εκδόθηκε στη Θεσσαλονίκη το 2006.
[...]
15/01/2019ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑOι ελληνικές δυνάμεις που θα αντιμετώπιζαν τα δύο γερμανικά Σώματα Στρατού στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη συγκροτούσαν το Τμήμα Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας (ΤΣΑΜ). Πριν από τη γερμανική επίθεση, την περίοδο Φεβρουαρίου-Μαρτίου 1941, όταν γίνονταν συσκέψεις για την αποστολή βρετανικού εκστρατευτικού σώματος, η παραμονή του ΤΣΑΜ στην περιοχή ήταν αμφίβολη, καθώς οι Βρετανοί πίεζαν για τη σύμπτυξη των δυνάμεών του στη γραμμή Βέρμιο-Αλιάκμονας, ώστε να υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας. Αντίθετα, ο Έλληνας αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος εξαρτούσε μια τέτοια απόφαση από τη στάση της Γιουγκοσλαβίας, ελπίζοντας ότι αν επιδεικνυόταν από την ελληνική πλευρά θέληση για αντίσταση στην περιοχή, θα επηρεαζόταν η απόφασή της να βγει στον πόλεμο με την πλευρά των Συμμάχων.Επιπλέον, φοβόταν ότι μια τέτοια απόφαση θα είχε καταστροφικές συνέπειες στο ηθικό των στρατιωτών και των πληθυσμών.
10 Απριλίου 1941: Στρατιώτες της φρουράς του Ρούπελ αποχωρούν συντεταγμένα από το οχυρό, μετά την παράδοσή του. Η περηφάνια στα πρόσωπά τους καταδεικνύει στους παριστάμενους Γερμανούς ότι δεν ηττήθηκαν.
Η διαφωνία των δύο πλευρών, που ήταν σοβαρή και λίγο έλειψε να οδηγήσει σε ρήξη, οδήγησε στη συμβιβαστική πρόταση του Παπάγου για κατάτμηση των ελληνοβρετανικών δυνάμεων και την παραμονή των δυνάμεων του ΤΣΑΜ στις αρχικές θέσεις τους. Οι δυνάμεις του ΤΣΑΜ, αν και είχαν υποστεί αφαίμαξη από τη μεταφορά μεγάλου μέρους τους στο μέτωπο της Αλβανίας, κατόρθωσαν να κρατήσουν ψηλά την τιμή του ελληνικού στρατού και ανάγκασαν τον Χίτλερ να αποδώσει εύσημα στον ελληνικό στρατό στο λόγο του στο Ράιχσταγκ στις 5 Μαΐου 1941.
Η γερμανική επίθεση εκδηλώθηκε στις 05:15 το πρωί της 6ης Απριλίου 1941, νωρίτερα δηλαδή από την 06:00 που αναφερόταν στη γερμανική διακοίνωση που επιδόθηκε στον πρωθυπουργό Αλέξανδρο Κορυζή από τον Γερμανό πρεσβευτή πρίγκιπα Έρμπαχ. Η υλική υπεροχή των Γερμανών «αντισταθμιζόταν» από την ελληνική οχύρωση, το υψηλότατο ηθικό των Ελλήνων στρατιωτών και την υποτίμηση των παραγόντων αυτών από τους Γερμανούς.
Η επίθεση.
Οι μάχες εξελίχθηκαν από ανατολικά προς δυτικά:
6 Απριλίου
Στη Θράκη οι δυνάμεις των ταξιαρχιών Έβρου και Νέστου συμπτύχθηκαν με αποτέλεσμα τα οχυρά Νυμφαία και Εχίνος να περικυκλωθούν, ήδη από τις πρώτες ώρες της 6ης Απριλίου. Παρά τον σφοδρό βομβαρδισμό πυροβολικού και αεροπορίας και τις αλλεπάλληλες επιθέσεις του πεζικού, τα οχυρά άντεξαν όλη την ημέρα και ανάγκασαν τους Γερμανούς να τα παρακάμψουν και να κινηθούν νοτιότερα χρησιμοποιώντας ημιονικές οδούς.
Δυτικότερα, στο οροπέδιο του Κάτω Νευροκοπίου, η επίθεση της 72ης γερμανικής Μεραρχίας επικεντρώθηκε κυρίως στα δυτικά της τοποθεσίας, όπου υπήρχαν οι κύριες οδεύσεις που οδηγούσαν προς Δράμα και Σέρρες. Την περιοχή υπεράσπιζαν οι δυνάμεις του Συγκροτήματος Καραντάγ της XIV Μεραρχίας και η VII Μεραρχία. Το κύριο βάρος της επίθεσης από τέσσερα γερμανικά τάγματα δέχτηκαν τα οχυρά Λίσσε, Πυραμιδοειδές (που ήλεγχαν την οδό προς Δράμα) και Περιθώρι, Μαλιάγκα (που ήλεγχαν την οδό προς Κάτω Βροντού – Σέρρες). Οι γερμανικές δυνάμεις πεζικού υποστηρίζονταν από πυροβόλα εφόδου και πυροβολικό, αλλά δεν είχαν αεροπορική κάλυψη. Όλες οι κατά μέτωπον επιθέσεις των Γερμανών και οι προσπάθειες διείσδυσης αποκρούστηκαν από τα πυρά των οχυρών και του ελληνικού πυροβολικού. Η κύρια προσπάθεια των Γερμανών εκδηλώθηκε στη στενωπό του Ρούπελ (οχυρά Παλιουριώνες, Ρούπελ, Καρατάς Κάλη) και στο Μπέλες.
Στη στενωπό του Ρούπελ, που υπεράσπιζε το Συγκρότημα Σιδηροκάστρου της XIV Μεραρχίας, επιτέθηκε το ενισχυμένο 125ο Σύνταγμα Πεζικού (που είχε λάβει μέρος στις επιχειρήσεις στη «γραμμή Μαζινό») με την υποστήριξη πυροβόλων εφόδου, πυροβολικού και 120 περίπου αεροπλάνων στούκας και άλλων μονάδων. Δεν στάθηκε δυνατό πάντως να καταφθάσει ο λόχος από το Σύνταγμα των Βραδεμβούργιων που προβλεπόταν να καταλάβει τη γέφυρα Λουτρών Σιδηροκάστρου. Όπως στο Κάτω Νευροκόπι έτσι και εδώ η επίθεση του Συντάγματος κατέληξε σε πανωλεθρία. Παρά τους ανελέητους βομβαρδισμούς (αεροπορικούς και πυροβολικού), ελάχιστες ζημιές προκλήθηκαν στα οχυρά και το ηθικό των ελληνικών δυνάμεων συνέχισε να είναι ακμαίο. Ωστόσο, γερμανικό τμήμα αποτελούμενο από άνδρες του (αποδεκατισμένου) II/125ου τάγματος κατόρθωσε να διεισδύσει στα νώτα της τοποθεσίας και να οργανωθεί στο ύψωμα Γκολιάμα.
Με την ίδια σφοδρότητα εκδηλώθηκε η γερμανική επίθεση και στο Μπέλες με δύο ορεινές μεραρχίες, μεγάλο αριθμό στούκας και τεράστιο όγκο πυροβολικού (165 πυροβόλα).
Οι αγώνες στην περιοχή που υπεράσπιζε η XVIII Μεραρχία έλαβαν δραματική μορφή από την πρώτη ημέρα. Μέχρι το τέλος της 6ης Απριλίου οι Γερμανοί της 5ης Ορεινής Μεραρχίας (που επιτέθηκε στην οχυρωμένη τοποθεσία) είχαν καταφέρει, έπειτα από σκληρούς αγώνες και σφοδρό βομβαρδισμό, να επικαθήσουν στα οχυρά Ιστίμπεη και Κελκαγιά, που ήταν κοντά στα σύνορα, και άρχισαν να εκτοξεύουν καπνογόνα αέρια στο εσωτερικό τους και να φράσσουν τα φατνώματα για να αναγκάσουν τη φρουρά τους να παραδοθεί. Η κατάσταση δεν βελτιώθηκε για τους αμυνόμενους ούτε από την εκτέλεση πυρών του ελληνικού πυροβολικού πάνω στα οχυρά εναντίον των ευρισκομένων στην επιφάνειά τους Γερμανών, ούτε από τις ηρωικές αντεπιθέσεις εφεδρικών τμημάτων των οχυρών.
Ομάδα Γερμανών καταδρομέων ανεβαίνει ύψωμα στον υποτομέα Θύλακος, στην κορυφή του οποίου υπάρχει ελληνικό πολυβολείο ή πυροβολείο που έχει ήδη καταληφθεί
Δυτικότερα, η γερμανική 6η ορεινή Μεραρχία κατάφερε να κινηθεί μέσα από τεράστιους ορεινούς όγκους στο δυτικό τμήμα του όρους, όπου δεν υπήρχαν μόνιμες οχυρώσεις. Οι ολιγάριθμες ελληνικές δυνάμεις πολέμησαν με απαράμιλλο θάρρος – κυρίως οι φρουρές των διάσπαρτων πολυβολείων. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η φρουρά του πολυβολείου Π8 υπό τον λοχία Δημήτριο Ίτσιο αμύνθηκε έως τις 16:00 προκαλώντας τέτοια φθορά στο εχθρικό τμήμα που ο διοικητής του, εξοργισμένος, αφού συνεχάρη τον Ίτσιο, διέταξε στη συνέχεια την εκτέλεσή του. Στο τέλος της ημέρας οι Γερμανοί είχαν φθάσει στη Ροδόπολη και κατέλαβαν τον σιδηροδρομικό σταθμό, γεγονός που ανάγκασε την ηγεσία του Τμήματος Στρατιάς Ανατολής Μακεδονίας (ΤΣΑΜ) να διατάξει τη σύμπτυξη της XVIII Μεραρχίας ανατολικά του Στρυμόνα. Παράλληλα επιφόρτισε την XIX μηχανοκίνητη Μεραρχία με το έργο της άμυνας έναντι της 6ης Ορεινής Μεραρχίας στα δυτικά του Μπέλες, από τη λίμνη Δοϊράνη έως την κοιλάδα Ροδόπολης.
7 Απριλίου
Την επόμενη ημέρα, 7 Απριλίου, οι αγώνες συνεχίστηκαν σε όλο το μέτωπο άρχισαν όμως να πραγματοποιούνται τα πρώτα ρήγματα στην ελληνική άμυνα. Στη Θράκη οι δυνάμεις της Ταξιαρχίας Έβρου πέρασαν στο τουρκικό έδαφος όπου αφοπλίσθηκαν, γεγονός που οδήγησε τον διοικητή της υποστράτηγο Ιωάννη Ζήση στην αυτοκτονία στις 9 Απριλίου στα Ύψαλα της Ανατολικής Θράκης. Το οχυρό Νυμφαία αναγκάστηκε να παραδοθεί στις 23:00, αφού υπέστη βομβαρδισμό από το σύνολο του πυροβολικού του XXX Σώματος Στρατού.
Δυτικότερα το οχυρό Εχίνος συνέχισε την αντίστασή του όλη την ημέρα, περικυκλωμένο από παντού.
Στο οροπέδιο του Κάτω Νευροκοπίου οι γερμανικές επιθέσεις εναντίον των οχυρών Λίσσε, Πυραμιδοειδές και Ντάσαβλι αποκρούσθηκαν εκ νέου. Ωστόσο οι Γερμανοί κατέλαβαν το ύψωμα Ουσόγια, βόρεια του Λίσσε και του Πυραμιδοειδούς, ενώ άλλο τμήμα κατέλαβε το ύψωμα Κρέστη, δημιουργώντας προϋποθέσεις για την εκβίαση της διάβασης Καλαποτίου και την περαιτέρω διείσδυση στα νώτα της τοποθεσίας. Για την αντιμετώπιση της απειλής συγκροτήθηκε το απόσπασμα Καλαποτίου.
Στον τομέα της XIV Μεραρχίας η κατάσταση έγινε κρίσιμη καθώς οι Γερμανοί εισέδυσαν στα νότια της τοποθεσίας του Κέντρου Αντίστασης Σταυρός προκαλώντας πλήρη σύγχυση στα ελληνικά τμήματα. Την κατάσταση έσωσε η μοίρα πυροβολικού υπό τον ταγματάρχη Κουρούκλη η οποία, με εύστοχες βολές, κατόρθωσε να ανακόψει τη γερμανική προέλαση, ενώ στις 21:00 ελληνικό απόσπασμα με την υποστήριξη του πυροβολικού κατόρθωσε με τη λόγχη να απωθήσει τους Γερμανούς. Στο οχυρό Περιθώρι η διείσδυση γερμανικού τμήματος στις στοές του οδήγησε σε δραματικό αγώνα σώμα με σώμα και στην εξόντωση των Γερμανών που είχαν εισδύσει. Ταυτόχρονα εκδηλώθηκε αντεπίθεση από τμήμα εφόδου εναντίον των γερμανικών τμημάτων που είχαν επικαθήσει στην επιφάνειά του. Επιθέσεις εναντίον του οχυρού Μαλιάγκα δεν είχαν αποτέλεσμα.
Στη στενωπό του Ρούπελ οι Γερμανοί υπέστησαν εκ νέου πανωλεθρία, παρόλο που τα στούκας έκαναν χρήση βομβών των 500 κιλών. Η παρουσία όμως του γερμανικού τμήματος στην Γκολιάμα αποδείχθηκε επικίνδυνη καθώς υποδείκνυε στόχους στην αεροπορία, με αποτέλεσμα την καταστροφή μιας πυροβολαρχίας διαμετρήματος 6 δακτύλων (150 χιλ.). Οι δυνάμεις της XVIII Μεραρχίας, αφού ολοκλήρωσαν τη σύμπτυξή τους, κατέστρεψαν τις γέφυρες Λουτρών και Μεγαλοχωρίου.
Στο Μπέλες, τα οχυρά Ιστίμπεη Κελκαγιά αναγκάστηκαν να παραδοθούν, το Αρπαλούκι εκκενώθηκε, και μόνο το οχυρό Ποποτλίβιτσα συνέχιζε την αντίστασή του. Μετά από αυτό δυνάμεις της 5ης Ορεινής Μεραρχίας προωθήθηκαν νοτιότερα φθάνοντας στο Νέο Πετρίτσι. Δυτικότερα, στο μέτωπο της XIX Μηχανοκίνητης Μεραρχίας δεν σημειώθηκαν ιδιαίτερα επεισόδια, αλλά η προέλαση της 2ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας στο γιουγκοσλαβικό έδαφος ήταν ραγδαία. Το απόγευμα της 7ης Απριλίου κατέλαβε τη Στρώμνιτσα αναγκάζοντας τους Γιουγκοσλάβους να συμπτυχθούν δυτικά του Αξιού, και δίνοντας τη δυνατότητα στους Γερμανούς να χρησιμοποιήσουν την κοιλάδα του ποταμού για να εισβάλουν στην Ελλάδα και να υπερκεράσουν την οχυρωμένη τοποθεσία. Για την αντιμετώπιση του κινδύνου διατάχθηκε η XIX Μηχανοκίνητη Μεραρχία να επεκταθεί προς αριστερά και να καλύψει τον διάδρομο του Αξιού – κίνηση απελπισίας περισσότερο, χωρίς πιθανότητα επιτυχίας.
8 Απριλίου
Την 8η Απριλίου η φρουρά του οχυρού Εχίνος αναγκάστηκε να το εκκενώσει. Στο Κάτω Νευροκόπι οι Γερμανοί απέτυχαν και πάλι να καταλάβουν τα οχυρά Πυραμιδοειδές, Λίσσε και Ντάσαβλη, Μαλιάγκα και Περιθώρι. Το ίδιο όμως απέτυχαν και οι προσπάθειες ανακατάληψης του υψώματος Κρέστη από το ελληνικό απόσπασμα Καλαποτίου. Και τη μέρα αυτή διεξήχθησαν σφοδρές μάχες σώμα με σώμα στο Περιθώρι.
Στη στενωπό του Ρούπελ, η κάθοδος δυνάμεων της 5ης Ορεινής Μεραρχίας στο Νέο Πετρίτσι και η παρουσία του τμήματος του 125 ΣΠ στο ύψωμα Γκολιάμα δημιουργούσαν σοβαρότατη απειλή στο αριστερό της XIV Μεραρχίας, η οποία ενισχύθηκε με διάφορες μονάδες. Στο Μπέλες παραδόθηκε το οχυρό Ποποτλίβιτσα.
Ενώ όμως η «Γραμμή Μεταξά» παρέμενε σχετικά αρραγής, οι Γερμανοί προήλαυναν ήδη από δύο κατευθύνσεις στα δυτικά του ΤΣΑΜ.
Η 2η Τεθωρακισμένη Μεραρχία πέρασε τη μεθόριο κοντά στη Δοϊράνη και κατευθύνθηκε νότια προς Θεσσαλονίκη ανατρέποντας τα ασθενή ελληνικά τμήματα. Ταυτόχρονα, πέντε τάγματα της 6ης Ορεινής Μεραρχίας επιτέθηκαν κατά της τοποθεσίας Κρουσίων, πέτυχαν ρήγμα δυτικά του υψώματος Δοβά Τεπέ και προήλασαν νότια προς Κιλκίς.
Έπειτα από αυτά δεν έμεναν πολλά περιθώρια αντίδρασης στον διοικητή του ΤΣΑΜ αντιστράτηγο Κωνσταντίνο Μπακόπουλο. Δυνατότητα σύμπτυξης της στρατιάς δεν υπήρχε, και περαιτέρω συνέχιση των μαχών θα οδηγούσε σε άσκοπη αιματοχυσία. Έπειτα από δύο τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον αρχιστράτηγο Αλέξανδρο Παπάγο αποφασίστηκε να προταθεί στον διοικητή της 2ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας, αντιστράτηγο Φάιελ, η σύναψη έντιμης συνθηκολόγησης. Η πρόταση έγινε δεκτή και η συνθηκολόγηση υπογράφηκε στις 14:00 της 9ης Απριλίου στη Θεσσαλονίκη. Σε παράρτημα του πρωτοκόλλου αναγνωρίστηκε ο ηρωικός αγώνας του ΤΣΑΜ και εκφραζόταν η επιθυμία να μη σταλούν αξιωματικοί και οπλίτες σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ακόμα συμφωνήθηκε να παραμείνουν στη θέση τους οι πολιτικές Αρχές. Η απόφαση συνθηκολόγησης δυσαρέστησε τα μαχόμενα τμήματα και πολλοί θέλησαν να διαφύγουν προς τη μαχόμενη ακόμα Ελλάδα, σκέψη που τελικά δεν πραγματοποιήθηκε λόγω αντικειμενικών δυσχερειών.
9 Απριλίου
Κατά τα άλλα, οι μάχες συνεχίστηκαν και την 9η Απριλίου. Στον τομέα της Ταξιαρχίας Νέστου (περιοχή Ξάνθης) οι Γερμανοί απέτυχαν να διαβούν το Νέστο. Στο Κάτω Νευροκόπι, στον τομέα της VII Μεραρχίας, οι Γερμανοί στο ύψωμα Ουσόγια καθηλώθηκαν από τα σφοδρά πυρά του οχυρού Πυραμιδοειδές και του ελληνικού πυροβολικού, ενώ οι ελληνικές δυνάμεις του αποσπάσματος Καλαποτίου κατόρθωσαν έπειτα από σκληρή μάχη να ανακαταλάβουν το ύψωμα Κρέστη. Δυτικότερα, στο Συγκρότημα Καραντάγ (XIV Μεραρχία) σημειώθηκαν εντυπωσιακές ελληνικές επιτυχίες. Γερμανική δύναμη, μεγέθους τάγματος, που κατόρθωσε να διεισδύσει τη νύχτα 8-9 Απριλίου στα μετόπισθεν του Συγκροτήματος Καραντάγ διαμέσου των οχυρών Περιθώρι και Παρταλούσκα, καταδιώχθηκε κατόπιν θαρραλέας αντεπίθεσης μικτού τμήματος από εφεδρικές διμοιρίες, το οποίο συνέλαβε 102 Γερμανούς αιχμαλώτους. Επιπλέον, γερμανική διλοχία που κατάφερε να καταλάβει το ύψωμα Άγιος Κωνσταντίνος, αντιμετώπισε ελληνική αντεπίθεση που κατέληξε στην ανακατάληψη του υψώματος και την αιχμαλωσία 250 Γερμανών.
Στη στενωπό του Ρούπελ, οι απόπειρες των Γερμανών να συντρίψουν την αντίσταση των οχυρών απέτυχαν εκ νέου. Όμως μεγάλη ελληνική επίθεση εναντίον του γερμανικού τμήματος στην Γκολιάμα είχε καταστροφικά αποτελέσματα: 48 νεκροί και περίπου 100 τραυματίες. Δυτικότερα, μόνο η φρουρά τριών πολυβολείων στο Ρουπέσκο συνέχισε την αντίστασή της. Οι ελληνικές απώλειες σε όλο το μέτωπο του ΤΣΑΜ ανήλθαν σε περίπου 1.000 νεκρούς και τραυματίες. Οι αντίστοιχες γερμανικές ανήλθαν σε 555 νεκρούς, 2.134 τραυματίες, 170 αγνοούμενους, αριθμός που αντιστοιχεί στο μισό των συνολικών απωλειών τους στη διάρκεια της επιχείρησης «Μαρίτα», γεγονός που καταδεικνύει το μέγεθος της ελληνικής αντίστασης.
Οι εκδηλώσεις θαυμασμού των Γερμανών (τιμητικά αγήματα στα οχυρά, δηλώσεις προς Έλληνες αξιωματικούς) και το γεγονός ότι όλοι οι Έλληνες αιχμάλωτοι αφέθηκαν ελεύθεροι μετά το τέλος των επιχειρήσεων, αποτελούν αδιάσειστες αποδείξεις της μαχητικότητας που επέδειξαν οι ελληνικές δυνάμεις στη «μάχη των οχυρών».
Γιώργος Χαρωνίτης
Ιστορικός
Εφημερίδα Καθημερινή (ένθετο Επτά Ημέρες)
7/4/2002 [...]
BLOG
